Normen en standaarden voor sensorische analyse van voedingscontactmaterialen

Voor sensorische kwaliteitscontrole van voedingsverpakkingen kunnen diverse normen en standaarden aangewend worden. Het opsporen van smaakafwijkingen in simulanten na direct of indirect contact met een voedingscontactmateriaal d.m.v. een smaakpanel behoort tevens tot de scope van sommige normen en standaarden.

Overzicht van de belangrijkste normen en standaarden voor evaluatie van intrinsieke geureigenschappen van voedingscontactmaterialen

papier en karton:

  • EN 1230-1:2010 Paper and board intended to come into contact with foodstuffs – Sensory analysis – Part 1: Odour 

andere verpakkingsmaterialen behalve papier en karton:

  • DIN 10955:2004 Sensory analysis – Testing of packaging materials and packages for food product

alle voedingscontactmaterialen:

  • ISO 13302:2003 Sensory analysis – Methods for assessing modifications to the flavour of foodstuffs due to packaging

Via zogenaamde geurtesten worden de intrinsieke geurintensiteit van een voedingscontactmateriaal geëvalueerd. Een afgemeten oppervlakte van het materiaal wordt gedurende een bepaalde tijd en bij een bepaalde temperatuur bewaard in een recipiënt, waarna een getraind panellid van een sensorisch panel de geurintensiteit van het materiaal scoort (doorgaans op een schaal van 0 tot 4).

Overzicht van de belangrijkste normen en standaarden voor evaluatie van migratie van vluchtige verpakkingscomponenten naar verpakte levensmiddelen 

Tijdens de bewaring kunnen vluchtige organische moleculen migreren uit voedingsverpakkingen naar verpakte levensmiddelen en eventueel verpakkingsgerelateerde smaakafwijkingen veroorzaken.

papier en karton:

  • EN 1230-1:2010 Paper and board intended to come into contact with foodstuffs – Sensory analysis – Part 2: Off-flavour (taint)

andere verpakkingsmaterialen behalve papier en karton:

  • DIN 10955:2004 Sensory analysis – Testing of packaging materials and packages for food products

alle voedingscontactmaterialen:

  • ISO 13302:2003 Sensory analysis – Methods for assessing modifications to the flavour of foodstuffs due to packaging 

Voor de zogenaamde smaaktesten of off-flavourtesten worden – afhankelijk van het type voedingscontactmateriaal en het te verpakken levensmiddel – omstandigheden en een simulant gekozen voor direct of indirect contact met het voedingscontactmateriaal. Na de bemonstering worden de organoleptische eigenschappen van de simulant door een getraind sensorisch panel geëvalueerd. Doorgaans wordt de smaakverandering van de simulant ten opzichte van het referentieproduct, dat niet in contact gekomen is met het voedingscontactmateriaal, gescoord op een schaal van 0 tot 4. 

Verklaring van overeenstemming 

Vaak worden de bekomen scores (gemiddelde of mediaan) voor geurtesten en off-flavourtesten vermeld in de verklaring van overeenstemming, die bij de levering van voedingsverpakkingen dient te worden ingesloten. De Europese kaderwetgeving Verordening (EG) nr. 1935/2004 stipuleert immers dat er bij normaal gebruik of bij gebruik, zoals vermeld in de verklaring van overeenstemming, geen bestanddelen mogen worden afgegeven aan levensmiddelen, die tot een aantasting van de organoleptische eigenschappen kunnen leiden. De Europese wetgeving specifieert echter niet welke normen of standaarden moeten gebruikt worden om geureigenschappen van voedingscontactmaterialen en migratiepotentieel van vluchtige verpakkingscomponenten in kaart te brengen. 

Verpakkingsgerelateerde smaakafwijkingen Naast sensorische testen kunnen chemisch-analytische testen eveneens aangewend worden om meer inzicht te krijgen in een off-flavourproblematiek. Klassieke chemisch-analytische geurkarakterisering d.m.v. gaschromatografie-massaspectrometrie (GC-MS profilering) kan gebruikt worden om aan te tonen welke vluchtige componenten vanuit het verpakkingsmateriaal gemigreerd zijn naar een verpakt levensmiddel of simulant. Dit kan nuttig zijn om verpakkingsgerelateerde smaakafwijkingen te karakteriseren en dure terughaalacties in de toekomst te vermijden. Afhankelijk van de concentraties, geurkarakters en geurdrempelwaarden kunnen gemigreerde moleculen immers in meerdere of mindere mate de organoleptische eigenschappen van verpakte voedingsmiddelen wijzigen.

Normen en standaarden met betrekking tot de training van een sensorisch panel voor sensorische evaluatie van voedingscontactmaterialen

papier en karton:

  • CEN/TR 15645-1:2008 Paper and board intended to come into contact with foodstuffs – Calibration of the odour test – Part 1: Odour
  • CEN/TR 15645-2:2008 Paper and board intended to come into contact with foodstuffs – Calibration of the off-flavour test – Part 2: Fatty food
  • CEN/TR 15645-3:2008 Paper and board intended to come into contact with foodstuffs – Calibration of the off-flavour test – Part 3: Dry food