Wild varken

Impact van inmenging van varkensvlees met berengeur op perceptie van vlees en vleesproducten in Vlaanderen

Waarom dit project?

In België worden jaarlijks ca. 11,8 miljoen varkens geslacht. Tot voor kort werden, niet alleen in België maar in de meeste Europese landen, de meeste mannelijke varkens gecastreerd zonder verdoving. De hoofdreden om mannelijke varkens te castreren is ter preventie van berengeur. Berengeur is een onaangename geur die kan voorkomen wanneer vet of vlees van mannelijke intacte varkens wordt verhit. Zo’n 3% van de mannelijke varkens krijgt te maken met een sterke berengeur.

Omdat onderzoek heeft aangetoond dat chirurgische castratie pijn veroorzaakt, zelfs bij zeer jonge dieren, is de sociale druk om te stoppen met castreren zonder verdoving toegenomen. Verschillende alternatieven zijn mogelijk, zoals castratie met verdoving of pijnbestrijding, immunocastratie en het afmesten van intacte beren. Op korte termijn zijn verschillende landen zoals Duitsland, Zwitserland en Noorwegen reeds overgeschakeld op castratie met verdoving of pijnbestrijding. Op lange termijn wordt in de Europese Unie in het kader van de Declaratie van Brussel (2010) geopteerd om volledig over te stappen op het afmesten van intacte beren, en dit tegen januari 2018. Deze deadline is intussen verlegd, maar het probleem blijft natuurlijk wel.

Ondanks dat het afmesten van beren verschillende voordelen kent, waaronder de lagere voederconversie en het hogere vleespercentage, blijft het grootste probleem de mogelijke aanwezigheid van berengeur in het vlees. Verschillende managementstrategieën waaronder aanpassingen van het voeder, invloed van rassen en genetica, of slachten op een lager gewicht, werden reeds onderzocht. Deze strategieën kunnen een reductie in berengeur teweegbrengen, maar een volledige eliminatie kon tot op heden niet gerealiseerd worden.

Om elke negatieve consumentenreactie te vermijden wil de handel vaak geen berenvlees op de reguliere markt brengen. Vlees met afwijkende geur kan dus niet volgens het gangbaar circuit vermarkt worden. Een verbod op elke vorm van castratie (inclusief verdoofd castreren en pijnbestrijding) kan grote economische gevolgen hebben en is bovendien ethisch en sociaal gezien niet verantwoord, want dit zou betekenen dat jaarlijks ongeveer 180.000 karkassen zullen worden afgekeurd als gevolg van berengeur.

Vandaar dat, om tegemoet te kunnen komen aan de sociaal-economische druk en de verbintenis vanuit de sector om tegen eind 2018 alle vormen van castratie stop te zetten, onderzoek naar valorisatiemogelijkheden voor vlees van intacte varkens met berengeur noodzakelijk is.

Onderzoek en resultaten

BOARVAL was een collectief onderzoeksproject (type VIS-CO), dat op zoek ging naar manieren om ook karkassen met berengeur te kunnen verwerken in vleesproducten, zonder negatieve invloed op de kwaliteit.

Om dit te bereiken werd op verschillende zaken gewerkt:

  • Training en selectie van ‘berengeur-experten’ die in de slachthuizen en bedrijven ingezet kunnen worden om de karkassen te kunnen uitselecteren voor alternatieve verwerking, en de verwerkte producten kunnen controleren op de aanwezigheid van berengeur.
  • Bepalen van de waarnemingsdrempel (geurdrempelwaarden) van de aanwezigheid van de componenten verantwoordelijk voor de berengeur. Dit zowel voor de experten als voor de doorsnee consument.
  • Manieren om de berengeur chemisch-analytisch te onderzoeken, met het oog op alternatieven voor menselijke ‘neuzen’ en ter bevestiging hiervan.
  • Nagaan van de mogelijkheden om vlees van berengeurkarkassen in te mengen, en tot welke gradatie, in verschillende types vleesproducten
  • Nagaan van andere mogelijkheden voor verwerking of maskering van de berengeur

Als resultaat werden de geurdrempelwaarden goed in kaart gebracht, en werden protocols voor training en selectie van experten uitgewerkt. Er werden ook een aantal mogelijkheden voor verwerking verkend, die verder uitgediept kunnen worden.

Vervolgacties

De bevindingen uit het project werden verder geconcretiseerd in het project REDBOAR, waar een praktijkgids met concrete richtlijnen voor productontwikkeling en verwerking van berengeurhoudend vlees uit voortkwam.

Projectpartners

Flanders’ FOOD beheert en coördineerde het project. De uitvoering was in handen van:

  • UGent, Faculteit Diergeneeskunde, Vakgroep Veterinaire Volksgezondheid en Voedselveiligheid, Laboratorium voor Chemische Analyse – Lynn Vanhaecke
  • ILVO (Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek), Eenheid Dier – Marijke Aluwé

Aanschaffen van de resultaten

Het project is afgelopen sinds 31/03/2016, maar het rapport met de resultaten kan wel nog besteld worden. Bij de bestelling van het rapport kan er ook een persoonlijke toelichting worden gegeven door één van onze innovatie managers. De prijs hiervan is afhankelijk van de deelnameprijs voor een project, de ouderdom van de resultaten en de grootte (aantal werknemers) van het bedrijf. Voor meer info en/of een bestelling, neemt u best contact op met de projectbeheerder.