Plato. Nee, we hebben het hier niet over de bekende Griekse filosoof maar over één van de belangrijkste parameters uit de brouwerijwereld. Het stamwortgehalte, dat uitgedrukt wordt in graden Plato, is een maat voor de hoeveelheid droge, opgeloste stoffen die aanwezig zijn in de wort alvorens het bier zal worden vergist. Aangezien het overgrote gedeelte van deze opgeloste stoffen uit de suikers bestaan die in een volgende stap worden omgezet tot alcohol, geeft het stamwortgehalte een indicatie van het toekomstige alcoholpercentage.
Vele bieren worden nog steeds ambachtelijk gebrouwen. Gebaseerd op de ervaring en het (bier)buikgevoel van de brouwmeester worden ingrediënten toegevoegd en wordt de volgende processtap ingezet. De brouwmeester wordt daarbij ondersteund met analyses in het labo. Eén van de voornaamste meetwaarden die wordt opgevolgd is het stamwortgehalte. Met behulp van de Promass Q, een debietmeter van het Coriolis type, mét geïntegreerde temperatuur-gecompenseerde dichtheidsmeting bovendien, is het mogelijk om het stamwortgehalte in real-time op te volgen.
Meetprincipe voor dichtheid via Coriolis debietmeter
Een Coriolis debietmeter bestaat uit één of meerdere meetbuizen die in trilling worden gebracht. Zodra de vloeistof in de meetbuis begint te stromen, zorgt deze stroming voor een extra verdraaiing die wordt veroorzaakt door de traagheid van de vloeistof. Twee sensoren detecteren deze verandering van de trilling van de buis in tijd en ruimte als het "faseverschil". Dit verschil is een directe meting van de massastroom.
Anderzijds, kan de dichtheid van de vloeistof worden bepaald uit de frequentie van de trilling van de meetbuizen. Een vloeistof met een lage dichtheid heeft een hogere trillingsfrequentie dan een vloeistof met een hoge dichtheid. Het stamwortgehalte kan dan vanuit de densiteitswaarde worden berekend. Ook de temperatuur van de meetbuis wordt geregistreerd om de thermische invloeden te compenseren. 1° Plato komt overeen met 1 g droge, opgeloste stof in 100 g oplossing bij 17,5 °C.
Plato meten dankzij Promass Q
Dit meetinstrument wordt rechtstreeks in de leiding ingebouwd en hoeft niet in een bypassleiding te worden geplaatst. Hierdoor zullen veranderingen die tijdens het brouwproces optreden onmiddellijk gedetecteerd en rechtgezet worden. Dit zal leiden tot een hogere kwaliteit van de wort en het risico op verliezen verminderen. Gelijktijdig met de dichtheid en de temperatuur meet de Promass Q ook het massadebiet van het extract.
Op deze manier wordt de waarde die echt van belang is, namelijk het massadebiet van de suiker (die later wordt omgezet in alcohol), met de hoogste nauwkeurigheid berekend.De Promass Q levert een betrouwbaar meetresultaat af in de heersende procescondities, die soms sterk verschillen van de geconditioneerde omstandigheden bij een labo-meting. Het toestel is specifiek ontworpen voor zwaardere procescondities, zoals intensieve reinigingsprocedures, hoge druk en grote temperatuurverschillen, en weerstaat die dus moeiteloos.
Enkele meetpunten doorheen het brouwproces
Graan dat gebruikt wordt voor het brouwen van bier ondergaat verscheidene bewerkingen alvorens de aanwezige suikers worden omgezet in alcohol. De graankorrels worden achtereenvolgens ontkiemt, gedroogd of geroosterd, verschroot, opgelost in water, opgewarmd, geklaard, gekookt en gefilterd. Tijdens de klaringsstap worden de vaste bestanddelen (draf) van de wort gescheiden. De Promass Q wordt in de uitlaat van de klaringskuip geïnstalleerd om simultaan het massadebiet en het stamwortgehalte te meten. Op deze wijze wordt de opbrengst van het klaringsproces en de kwaliteit van de wort bepaald.
De wort zal na de klaringsstap terecht komen in de wortketel. Een gedeelte van het aanwezige water zal verdampen waardoor de suikerconcentratie verhoogd. Om het kook- en verdampingsproces nauwgezet op te volgen zal het stamwortgehalte gemeten worden door een Promass Q in de hercirculatieleiding. Door het optimaliseren van het kookpunt zal het energieverbruik afnemen en zal de kwaliteit van het extract dat gebruikt wordt voor de fermentatie verhogen.
Door continu het stamwortgehalte te meten verhoogt de wortkwaliteit en verlagen de productiekosten. De Promass Q monitort naast de °Platowaarde ook de dichtheid, het massadebiet en de temperatuur. Dankzij zijn hygiënisch ontwerp is het instrument CIP/SIP-resistent en volledig draineerbaar.
