In een artikel in VoedingsMagazine onderscheidt de Nederlandse consumptiesocioloog Dr. Hans Dagevos acht leidende voedingstrends. Deze acht algemeen gesignaleerde trends zijn: gewoonte, gevarieerd, gemak, gezond, genot, goedkoop, groepsverbondenheid en geweten, of kortweg de G8.
Gewoonte
De consument is eerst en vooral een gewoontedier dat zonder veel na te denken boodschappen doet en zijn potje kookt. Hij laat zich hierbij leiden door voedingsgewoonten die hem met de paplepel werden ingegeven en verder gevormd door herhalingsgedrag. Hierdoor heeft het vertrouwde en bekende de voorkeur boven ‘verandering van spijs doet eten’.
Gevarieerd
Een trend is pas een trend bij aanwezigheid van een tegentrend. Tegenover gewoonte staat dus gevarieerd. Deze trend wordt gestimuleerd door het grenzeloze assortiment levensmiddelen dat ons wordt aangeboden. Hierdoor trachten we regelmatig de multiculinaire toer op te gaan om onszelf en onze disgenoten te verrassen. Ook de plaats waar wij voedingsmiddelen kopen varieert meer en meer: van een snelle hap bij het tankstation tot een feestelijk gerecht bij een exclusieve traiteur.
Gemak
De tijd die veel mensen doordeweeks kunnen of willen besteden aan het bereiden en nuttigen van maaltijden neemt af. De voorkeur voor gemaksvoeding heeft de laatste jaren dan ook een enorme vlucht genomen en heeft naar verwachting het hoogtepunt nog steeds niet bereikt. Daarnaast maken we massaal gebruik van allerlei mogelijkheden om snel en gemakkelijk aan eten te komen (restaurants, grand-cafés, traiteurs, take away’s, e.d.).
Gezondheid
Gezondheid lijkt dé trend van de moderne consument in voedingsland te zijn. Om in te spelen op de hooggespannen verwachtingen ten aanzien van voeding en gezondheid en vitaliteit investeren de grootste levensmiddelenfabrikanten flink in producten die afgestemd zijn op de persoonlijke gezondheidsconditie of een bepaalde levensfase. In de niet zo verre toekomst ziet Dr. Hagevos producten als seniorenbrood, jeugdrundvlees en antidepressieve yoghurt verschijnen.
Genot
Deze ‘G’ weegt zwaar door. Ook al zijn snacks, snoepwaren en ander ‘lekkere trek’-eten veelal niet bevorderlijk voor de gezondheid en de lijn, ze zijn en blijven verleidelijk en moeilijk te weerstaan. Voor de meeste mensenis ‘lekker’ het belangrijkste item als het om eten gaat. Dat genot belangrijk is blijkt ook uit de populariteit van luxe restaurants, de interesse voor delicatessenwinkels, het experimenteren met eten en toenemende aandacht voor kookworkshops, eetclubs en rubrieken over eten.
Goedkoop
Het prijsbewustzijn van de consument manifesteert zich vooral op het niveau van de keuze van de supermarktketen. Op productniveau is de prijsfactor echter niet allesbepalend. Zo weet slechts een minderheid van de supermarktklanten bij benadering wat basisproducten als een pak melk, een gesneden brood of een kilo aardappelen kosten. Daarnaast willen we van bepaalde producten juist alleen het allerbeste en zijn bereid daar goed voor te betalen.
Groepsverbondenheid
Voeding en voedingsgewoonten verullen ook een sociaal-culturele functie. Wie bij een bepaalde groep wil horen past zich aan aan de consumptiegewoonten, routines en gebruiken van die groep. Zo geven A-merken het gevoel om tot een groep geprivilegieerden te mogen behoren. Ook in de strijd tegen de kilo’s is groepsgevoel een beproefd middel, kijk maar naar de dieet rages die elkaar in snel tempo opvolgen. En dan is er ook nog de virtuele groepsgebondenheid, in de vorm van internet discussiëren, chatten of het uitwisselen van uitheemse recepten.
Geweten
Dit is een sterk groeiende ‘G’. De voedingsmarkt als beleveniseconomie focust niet zozeer op fysieke en functionele producteigenschappen maar vooral op symboolwaarden van producten of het imago van de winkel. Emotionele en ethische aspecten voegen een extra dimensie toe die de consument een goed gevoel geven. Voeding heeft naast een voedingswaarde dus ook een ‘voelingswaarde’ die betrekking heeft op zaken als schoon en rechtvaardig. Eten met een goed gevoel hangt samen met milieu- en diervriendelijkheid, de bescherming van landschap en natuur, de rechtvaardigheid van de handelsverhoudingen, het verlangen naar ambachtelijkheid en authenticiteit.
Conclusie
Inzicht in deze trends biedt mogelijkheden voor de producent om erop in te spelen en ze naar eigen praktijk te vertalen. De G8 geven ontwikkelingsrichtingen aan, maar ook welk tegenwicht er aanwezig is. De kunst is om te focussen op een beperkt aantal trends en te zoeken naar combinaties van G’s. Dit zal de nodige creativiteit vragen van de levensmiddelenbranche.
Interessante link
LEI-Wageningen (Instituut voor sociaal-economisch onderzoek op het gebied van landbouw, tuinbouw, visserij, bosbouw en landelijke gebieden.
Bron
Dagevos H. (2007) De G8 van de voedingswereld. VoedingsMagazine 5, 4-6.
