Dé nieuwe hype in Amerika is chia. In de Verenigde Staten kwamen vorig jaar 78 nieuwe producten met chia op de markt, gaande van yoghurt tot cornflakes. Sinds begin 2012 zijn het er nog eens 28. In onder meer Amerika mag chia in diverse toepassingen gebruikt worden, maar in Europa is de wetgeving strenger.
Chia (wetenschappelijke naam: Salvia hispanica L.) is een zaadproducerende plantensoort uit de muntfamilie, afkomstig uit Mexico. Eind 2009 besliste de Europese Unie dat chia zaden en de vermalen zaden binnen de EU mogen verkocht worden als een novel food ingrediënt in brood producten met een maximum gehalte van 5% chia zaden.
Onder de novel food regelgeving wordt een novel food gedefinieerd als een voedingsmiddel of een ingrediënt dat voor mei 1997 niet in vorm en omgang in significante mate gebruikt werd voor menselijke consumptie binnen de EU. Novel foods dienen op basis van EU wetgeving voor marktintroductie op veiligheid te worden beoordeeld. |
De Chia Company, met hoofdzetel in Australië, wil ook in Europa de toepassingsmogelijkheden vergroten. In deze context hebben ze dan ook een aanvraag ingediend bij de Food Standard Agency (FSA) om de goedkeuring van de chia zaden uit te breiden, zodat ze deze kunnen vermarkten voor gebruik in diverse brood producten, ontbijtgranen en fruit-, noot- en zaadmengsels.
Recentelijk ontvingen ze hiervoor van de Advisory Committee on Novel Foods and Processes (ACNFP = commissie van experten die de FSA adviseert) een positief, voorlopig advies.
Oude zaden zijn in
In de loop van de voorbije jaren kunnen oude granen en zaden genieten van een hernieuwde populariteit. Verklaringen hiervoor zijn dat consumenten steeds vaker de voorkeur geven aan authentieke, niet gemodificeerde voedingsmiddelen en meer belang hechten aan de nutritionele waarde van voeding. Bovendien zijn chia zaden een natuurlijk, plantaardig product en bieden ze producenten de mogelijkheid om claims te maken over de nutritionele eigenschappen.
Uit overleveringen blijkt dat deze plant werd geteeld door de Azteken voordat Columbus Amerika ontdekte. Ze vormen al eeuwen een bron van voedsel voor de Amerikaanse inheemse bevolking. Azteekse krijgers aten chia zaden tijdens de jacht en andere overleveringen vertellen over indianen die chia zaden mengden met water.
Chia is een éénjarige, kruidachtige plant die circa 1 m hoog wordt.
Chia zaadjes zijn, met hun diameter van circa 1 mm, bijzonder klein en ovaal van vorm. Ze zijn gespikkeld met de kleuren bruin, grijs, zwart en wit (Figuur 1)
Figuur 1: Chia zaden (Bron: www.chiazaden.nl)
Momenteel wordt chia commercieel verbouwd in het land van oorsprong Mexico, in Bolivia, Argentinië, Ecuador, Australië en Guatemala. Australië is tot op heden de grootste producent van chia.
Samenstelling
De olie uit chia zaden is rijk aan essentiële, polyonverzadigde vetzuren zoals α-linoleenzuur (18:3, n-3, ook bekend onder de Engelse afkorting ALA), een omega 3-vetzuur en linolzuur (18:2, n-6, wordt ook afgekort tot LA van de Engelse benaming linoleic acid), een omega 6-vetzuur. Zogenaamde essentiële vetzuren kan ons lichaam niet zelf aanmaken en moet het dus uit de voeding halen. De verhouding van deze vetzuren in de olie van chia zaden is ongeveer 3:1 (omega 3-vetzuur ALA : omega 6-vetzuur LA).
De zaden leveren 30-35% olie (waarvan ongeveer 60% α-linoleenzuur), 20-22% proteïnen, 25-41% koolhydraten en 18-30% vezels, naast belangrijke gehaltes aan calcium, fosfor, kalium, zink en koper. Chia zaden bevatten ook natuurlijke anti oxidanten.
Niet alleen de totale hoeveelheid omega 3-vetzuren is van belang, ook de verhouding tussen omega 3- en omega 6-vetzuren speelt een rol. Die verhouding wordt als primordiaal beschouwd met betrekking tot het cholesterolgehalte in het bloed, een ernstige risicofactor voor cardiovasculaire aandoeningen. Metabolieten van omega 6-vetzuren zijn bovendien significant meer ontstekingsbevorderend dan die van omega 3-vetzuren.
Klinische studies hebben aangetoond dat in de meeste Westerse landen te veel omega 6-vetzuren en te weinig omega 3-vetzuren gegeten worden. De Hoge Gezondheidsraad beveelt nu een verhouding van 5 aan (1 eenheid omega 3 tegenover 5 eenheden omega 6).
Onderzoek wijst er op dat de voeding van de oermens, rijk aan zeevoedsel, noten en andere omega 3-bronnen een dergelijke verhouding heeft verschaft. Een typisch westers voedingspatroon heeft een omega 3:omega 6-verhouding van tussen de 1:10 tot 1:30, dus dramatisch uit balans in de richting van omega 6-vetzuren. De meeste plantaardige oliën bevatten naar verhouding veel meer omega 6- dan omega 3-vetzuren. In deze optiek kunnen de chia zaden of de olie ervan een interessant alternatief zijn.
Voor meer informatie hieromtrent kan u ook volgend STW artikel doornemen: Moeten we eten als een oermens? | Flanders' FOOD
Bronnen
- European Commission (2009). Authorizing the placing on the market of Chia seed (Salvia hispanica) as novel food ingredient under Regulation (EC) No 258/97 of the European Parliament and of the Council. (notified under document C(2009/7645). The Commission of the European Communities. Brussels, Journal of the European Union. 2009/827/EC.
- De Morgen: Azteeks zaad chia is het ‘nieuwe wondervoedsel’, 26 maart 2012.
- FSA novel foods approval sought for chia seeds in baked goods. Food Navigator – Financial – Industry, 10 mei 2011.
- Company lauds potential of chia seeds in Europe following positive novel foods opinion. Food and Drink Europe – Products & Marketing, 06 maart 2012.
- www.thechiaco.com.au
- EFSA (European Food Safety Authority) (2005). Opinion of the Scientific Panel on Dietetic Products, Nutrition and Allergies on a request from the Commission related to the safety of chia (Salvia hispanica L.) seed and grounded whole chia seed as a novel food ingredient intended for use in bread. (Request N° EFSA-Q-2005-059). Parma, EFSA Journal. 278, 1-12.
- www.gezondheid.be. Zin en onzin van Omega-3 vetzuren.