Veilig communiceren: wees de crisis te snel af

In Vlaanderen en Europa is ons voedsel aantoonbaar veiliger en toegankelijker dan ooit tevoren. Desondanks, bij sporadische crisissituaties, lijkt er nog steeds een gebrek aan vertrouwen in de voedselvoorziening bij een deel van de consumenten. Een proactieve benadering van communicatie over voedselveiligheid zou het vertrouwen van de consument kunnen versterken en hen helpen te begrijpen hoe ze veilig en gezond kunnen eten.

Handboek communiceren

In 2017 publiceerde EUFIC (European Food Information Council) een handboek rond communiceren gefocust op twee thema’s: voedselveiligheid in het algemeen en communiceren in crisissituaties. Wanneer de communicatie rond voedselveiligheid en risico’s niet goed gebeurt, baseert de consument zijn voedselkeuzes op onvoldoende of onjuiste informatie. Dit kan ertoe leiden dat mensen zich verward, boos of verraden voelen, het vertrouwen in de communicator verliezen of zich tot niet-geloofwaardige en onjuiste informatiebronnen wenden. Dit EUFIC-handboek begeleidt de lezer door middel van een stapsgewijs proces in het ontwikkelen en implementeren van een effectieve communicatiestrategie.

Stap 1 -  Evalueer je situatie

Een objectief inzicht van je eigen situatie is belangrijk. Dit inzicht creëer je door het systematisch evalueren van potentiële risico’s, omgevingsfactoren en een zelfevaluatie van jezelf als communicator. Dit is een cruciale eerste stap bij het ontwikkelen van een effectieve communicatiestrategie. De analyse, die je uitvoert voordat je begint te communiceren, kan gedaan worden aan de hand van een checklist met vragen, waaronder:

stap 2 -  Ken je doelpubliek

Informatie over voedselrisico's is niet universeel en niet alle doelgroepen zijn hetzelfde. Verschillende risico’s hebben betrekking op verschillende mensen, afhankelijk van dieet, levensstijl, socio-economische status, enz. Het is daarom van essentieel belang om te bepalen wie de gevolgen ondervindt van een crisis en hoe mensen omgaan met informatie over voedselrisico's om ervoor te zorgen dat ze de boodschap ontvangen en begrijpen. Tools zoals focusgroepen, interviews, enquêtes, observatie onderzoek en sociale media-onderzoek worden gebruikt om informatie over een doelpubliek te verzamelen. Hoe beter je de doelgroep kent, hoe meer je nieuwsberichten kunt afstemmen op hun kenmerken, interesses, gevoelens en behoeften.

stap 3 -  Pas je boodschap aan

Het doel van communicatie rond voedselveiligheid is ervoor zorgen dat al de doelgroepen potentiële risico's met betrekking tot voedsel en diëten begrijpen. Geef indien nodig praktische, bruikbare informatie. Het ontwikkelen van kernboodschappen helpt ervoor te zorgen dat de inhoud van de communicatie duidelijk, nauwkeurig en nuttig is.

Stem je communicatiemateriaal af op het beoogde communicatiekanaal. Opvallende visuele communicatie met beperkte tekst is handig voor sociale netwerksites, websites bieden een platform voor tekstartikelen met meer uitgebreide informatie en ondersteunend beeldmateriaal. Voor doelgroepen die niet-digitale communicatie verkiezen, zijn televisie en radio geschikt voor aankondigingen van het laatste nieuws dat onmiddellijke actie vereist (zoals in een voedselcrisis).

Het handboek bevat een overzicht van de pro’s en con’s van de voornaamste communicatiekanalen samen met praktische tips om deze media te gebruiken

stap 4 -  Luister, evalueer en optimaliseer

Risicocommunicatie is een tweerichtingsproces dat niet stopt zodra uw berichten zijn verzonden. Het monitoren van de directe reactie en het voortdurende publieke discours rond het thema kan waardevolle inzichten opleveren over de effectiviteit van je communicatie en de percepties van je doelpubliek over het risico. Dit kan worden gedaan met behulp van monitoringinstrumenten voor media of sociale media, website-statistieken of enquêtes. Belangrijk is dat deze feedback kan helpen bij het identificeren van misverstanden of verkeerde interpretaties, die zo snel mogelijk moeten worden gecorrigeerd om te voorkomen dat desinformatie wijdverspreid wordt.

stap 5 -  Overleg met anderen

Communicatie rond voedselveiligheid is complex en betrekt vele actoren, waaronder journalisten, voedingsbedrijven, volksgezondheidsautoriteiten en overheden, wetenschappers, bloggers en consumentenorganisaties. Routinematige samenwerking en een voortdurende dialoog met andere belanghebbenden kan gebeuren door het regelmatig delen van informatie en organiseren van vergaderingen met personen en organisaties met interesse in hetzelfde onderwerp. Hiervoor stel je best een contactenlijst samen.

Door met anderen te overleggen, krijg je een beter inzicht in de perceptie van potentiële risico’s, mogelijke bezorgdheden bij het publiek of onbedoelde gevolgen van je communicatie; meer steun van relevante partners; verbeterd bereik en impact van je communicatie; en minder potentiële conflicterende of incoherente berichten die het publiek bereiken. Dit leidt uiteindelijk tot een groter publiek vertrouwen in de voedselketen en een grotere bereidheid van het publiek om actie te ondernemen wanneer dit nodig is.

Download via deze link het handboek

EUFIC - The European Food Information Council, is een vzw die in 1995 werd opgericht om wetenschappelijk gebaseerde informatie rond voeding en gezondheid te promoten.