Digitale tools voor voeding en gezondheid

Gepubliceerd op 07 september 2021

De klassieke stappenteller ruilde jij misschien al in voor een smartwatch die je ook kan zeggen hoe het staat met je conditie, slaapkwaliteit en stressniveau. Zo'n digitale tools kunnen niet alleen in de privésfeer gebruikt worden maar kunnen ook in de zorgsector nuttig zijn om bepaalde aandoeningen te voorkomen of om behandelingen en voedingsadvies te personaliseren. Is dit nog vooral toekomstmuziek of staan we al verder dan we denken?

Telemonitoring

Momenteel volgen ziekenhuizen patiënten in hun thuissituatie al op met digitale tools. De Belgische start-up Neuroventis ontwikkelde al applicaties voor epilepsie- en migrainepatiënten waarin ze hun aanvallen en bijwerkingen kunnen registreren én die rechtstreeks kunnen doorsturen naar de behandelende arts.

Doordat zorgverleners zo een duidelijk beeld krijgen van de toestand van de patiënt tussen consultaties in, spelen ze korter op de bal en kan de behandeling nog meer worden afgestemd op maat van de patiënt. Om de implementatie van applicaties in de zorgsector te vergemakkelijken, zijn alle mobiele applicaties die gevalideerd zijn door de overheid samengebracht in het mHealth platform.

Maar het is nog eenvoudiger als patiënten zelf geen informatie meer moeten ingeven en bepaalde parameters automatisch gemeten worden. Daarom vinden ook wearables stilaan hun weg naar de gezondheidssector. Het Antwerpse bedrijf Byteflies ontwikkelde bijvoorbeeld een draagbare sensor die klinische data, opgemeten tijdens het dagelijkse leven van epilepsiepatiënten, beschikbaar maakt voor neurologen. En ook een slimme pleister testten Belgische ziekenhuizen al uit. Deze meten nauwkeurig de ademhaling, hartslag en temperatuur van coronapatiënten.

Je eet wat je meet?

Wanneer patiënten een aangepast dieet moeten volgen, hebben digitale tools ook zeker hun nut, vooral dan in combinatie met persoonlijk advies en coaching. Een recente studie aan de KU Leuven toonde aan dat bij het prikkelbaredarmsyndroom een laag-FODMAP-dieet via een app zelfs betere resultaten opleverde dan bij medicatie.

Niet alleen als voeding een belangrijk onderdeel is van de behandeling, maar ook van de preventie van aandoeningen kunnen tools een belangrijke rol gaan spelen. Omdat smartphone- applicaties toegankelijk en makkelijk te gebruiken zijn, kunnen ze mogelijks ingezet worden om veel mensen te bereiken en om zo welvaartsziekten mee te helpen bestrijden. Ook in grootschalige studies die de burger betrekken, kunnen betrouwbare digitale tools zeker nuttig zijn.

smartphones — Apps kunnen in de toekomst een belangrijke rol gaan spelen in de preventie van welvaartziekten.

Want in studies naar de relatie tussen voeding en gezondheid zijn onderzoekers nu vooral aangewezen op wat proefpersonen achteraf zelf opschrijven in vragenlijsten of voedingsdagboeken. Maar zo onder- of overschatten ze vaak hun voedselinname zodat onderzoekers niet altijd de juiste conclusies trekken. Een wearable die accuraat in de thuissituatie het eetgedrag registreert, kan hiervoor een oplossing zijn. En niet alleen sensoren die de eetbeweging registreren bestaan al. Er is ook een smartwatch op de markt die de inname van calorieën en macronutriënten kan bepalen. Via een sensor meet het horloge de stromingen van extra- en intracellulaire vloeistoffen die gepaard gaan met de absorptie van glucose. Een heel interessante technologie, waarvan de accuraatheid volgens een recent onderzoek wel nog kan verbeterd worden.

tools_voeding — Er bestaan al innovatieve wearables die ons eetgedrag kunnen registreren.

Het slimste kleinste kamertje

Je kan dus in een app registreren hoe je je voelt, dat doorsturen naar je dokter en je smartwatch kan je vertellen hoeveel je gegeten hebt. Maar het maagdarmstelsel, waar voedsel verteerd wordt en voedingsstoffen opgenomen worden, speelt een cruciale rol in de uiteindelijke impact van maaltijden op je gezondheid. Om de toestand van het maagdarmkanaal te onderzoeken, zijn ingrepen nodig die vaak als onaangenaam ervaren worden door de patiënt. Daarom sloegen Imec en OnePlanet de handen in elkaar om hiervoor slimme pilletjes te ontwikkelen, de zogenoemde ingestibles, die door het maagdarmkanaal kunnen bewegen. Onderweg verzamelen ze dan data van biomerkers die naar de smartphone van de gebruiker of arts kunnen worden gestuurd. Een ander type pil zou dan weer op zijn weg stalen kunnen nemen die achteraf geanalyseerd worden. Daarnaast zetten Imec en OnePlanet ook volop in op preventie. Ze zijn immers een ‘slim toilet’ aan het ontwikkelen dat je hartslag meet en aangeeft of je al genoeg gedronken hebt. In de toekomst wordt deze toepassing nog uitgebreid met sensoren die biomerkers in de urine en ontlasting meten.

E-health in de praktijk

Hoewel de digitalisering in de zorgsector door de coronacrisis aan het rollen gegaan is, kwam uit de eHealthmonitor naar voren dat tot nu toe maar weinig burgers gezondheidsapps en – wearables gebruiken, en dat maar weinig zorgverleners digitale tools aanraden. Een gebrek aan kennis over welke tools er bestaan, hoe ze te gebruiken en hoe digitale gegevens te delen, ligt aan de basis. Ook duiken er regelmatig nog vragen en bedenkingen op over de accuraatheid van de tools en de privacyregels op de data die ze generen. Hoewel er dus nog het één en ander getest en geoptimaliseerd moet worden, hebben heel wat digitale innovaties toch een groot potentieel. Enerzijds om de zorgsector te ondersteunen en om bepaalde aandoeningen en nutritionele tekorten snel op te sporen. En anderzijds om op langere termijn eventueel zelfs een digital twin van onszelf te maken die heel gepersonaliseerd voedingsadvies mogelijk maakt. Wordt ongetwijfeld vervolgd.