Slimme automatisering: hoe start je met robotisering in je voedingsbedrijf?

In het kader van het Smart Farming & Food Processing project volgde Flanders’ FOOD de opleiding ‘Basisprincipes en goede praktijken voor betrouwbare en onderhoudbare robottoepassingen’ door Bemas. Hieronder enkele belangrijke aandachtspunten.
 

1. Bepaal een duidelijke doelstelling
   
   Voordat je investeert in een robot, is het belangrijk om helder te definiëren wat je ermee wilt bereiken. Wil je de productiviteit verhogen, stilstand verminderen of ergonomische verbeteringen doorvoeren? Een goed gedefinieerde doelstelling helpt bij het kiezen van de juiste technologie en voorkomt onverwachte kosten.
   Daarnaast is het cruciaal om vanaf het begin transparant te communiceren met de leverancier. Hoe eerder afspraken worden gemaakt over de exacte specificaties en verwachtingen, hoe minder kans op dure wijzigingen later in het proces. Zodra er al veel budget is besteed, wordt de ruimte voor aanpassingen beperkt, wat kan leiden tot inefficiënte compromissen.
    
2. Kies de juiste robot voor jouw productieomgeving
   
   Niet elke robot is geschikt voor de voedingsindustrie. Denk aan de volgende criteria:
   •    Hygiëne en voedselveiligheid: Kies voor robots met materialen die eenvoudig te reinigen zijn en voldoen aan de geldende normen (bijv. IP69K-gecertificeerde robots voor natte omgevingen).
   •    Flexibiliteit: Kan de robot verschillende taken aan of is hij specifiek ontworpen voor één proces?
   •    Samenwerking met mensen: Cobots (collaboratieve robots) zijn veilig inzetbaar naast werknemers en kunnen repetitieve taken overnemen zonder de productielijn te verstoren.
    

3. Test en valideer voor implementatie
   Een succesvolle integratie begint met een grondige testfase. Dit omvat:
   •    Factory Acceptance Test (FAT): Test de robot bij de leverancier om te controleren of hij voldoet aan de vooropgestelde specificaties.
   •    Site Acceptance Test (SAT): Installeer en test de robot op de werkvloer met een vooraf opgesteld testplan en duidelijke pass/fail-criteria. Daag hierbij de robotoplossing uit in extremere omstandigheden om de robuustheid van je robot te testen. 
   •    Commissioning: Zorg ervoor dat de robot correct wordt geïntegreerd in het bestaande productieproces en dat alle parameters goed zijn afgesteld.

   Wist-je-dat … de eerste ‘computerbug’ een mot was die een storing veroorzaakte in de hardware van de computer?

4. Onderhoud en betrouwbaarheid waarborgen
   
   Een robot is een investering die onderhoud vereist om optimaal te blijven presteren. Denk dus ook na over wat de impact zou zijn voor je bedrijf als de robot niet werkt (downtime impact/uurkost). Op basis van deze impact kan je namelijk je onderhoudsplan gaan opmaken. Hoe groter de impact, hoe belangrijker het is om deze snel te kunnen herstellen/vervangen.
   Implementeer een Reliability Centered Maintenance (RCM)-strategie. Dit is een standaard methodologie om na te denken over de kans op failure van een onderdeel vs de gevolgen voor je bedrijf. Op basis van de gemaakte risicomatrix kan je dan beslissingen maken om de gevolgen te beperken door het bijhouden van reserveonderdelen, of de kans dat de failure zich voordoet te beperken door predictief of preventief onderhoud. 
   •    Preventief onderhoud: Voorkom storingen door tijdige inspecties en onderhoudsintervallen.
   •    Predictief onderhoud: Gebruik sensoren en data-analyse om slijtage vroegtijdig te detecteren.
   •    Reserveonderdelen: Zorg voor een voorraad kritieke componenten om stilstand te minimaliseren.
    
5. Documentatie en training
   
   Heldere instructies en goed opgeleide medewerkers zijn essentieel voor een vlotte werking. Zorg voor:
   •    Duidelijke handleidingen en werkinstructies.
   •    Training voor operatoren en onderhoudsteams.
   •    Visueel management: Gebruik kleurcodes en signalisatie om de bediening te vergemakkelijken.