Van 12 tot 14 november vond de jaarlijkse European Federation of Food Science and Technology (EFFoST) conferentie voor de eerste keer plaats in België, gehost door KU Leuven en de Universiteit Gent. Met “Future food systems: innovation through progress at scientific interfaces” als centrale thema kon Flanders’ FOOD natuurlijk niet ontbreken. Lees hier een terugblik.
Met meer dan 800 deelnemers, 32 parallelle sessies met over de 180 presentaties en verschillende postersessies was EFFoST een interessante en geslaagde vierdaagse voor academici en de industrie. Flanders’ FOOD ondersteunde deze mooie samenwerking tussen KU Leuven en Universiteit Gent door o.a. het sponsoren van de lunch, het uitwerken van een sessie rond het Europese HIGHFIVE- en CATALYSE project en deelname aan het panelgesprek met de Europese commissie. Uiteraard waren de Flanders’ FOOD-collega’s elke dag van de partij als reporters ter plaatse om met jullie hun inzichten te delen over de 5 subthema’s van de conferentie.
De mens
Binnen dit subthema werd er enerzijds gefocust op de impact van processed foods op de gezondheid. Zo kwam het onderzoek uit het VeggieChain-project aan bod, waar gekeken werd naar de impact van processing in de groentenverwerkende keten op o.a. gezondheid en smaak. Ook een interventiestudie naar het effect van gefermenteerde voeding op het microbioom werd voorgesteld en een brood met whole cell kikkererwtenmeel dat zorgt voor een groter verzadigingsgevoel en een lagere bloedsuikerspiegel. Uiteraard werd er op het congres ook gediscussieerd over de definitie van ultraprocessed foods en of het al dan niet nuttig is om voedingsproducten op deze manier te categoriseren. Wij leerden vooral dat er veel onderzoek gebeurt naar hoe we met processing juist de impact op de kwaliteit en gezondheid van onze voedingsproducten kunnen verbeteren. Om het met de woorden van Prof. Christophe Courtin te zeggen: ‘We can all process FOR health’.
Anderzijds werd er binnen dit subthema aandacht besteed aan nieuwe uitdagingen die ontstaan rond voedselveiligheid in een wereld waarin steeds meer gekeken wordt naar nieuwe, plantaardige alternatieven en circulaire oplossingen. Hein Timmerman van EHEDG benadrukte hier het belang en de kracht van samenwerking: ‘Om veilig voedsel te produceren hebben we nood aan de kennis van kennisinstellingen, expertise van de bedrijven en ondersteuning van beleid’.
Nieuwe grondstoffen
In de sessies rond nieuwe grondstoffen was inderdaad een grote rol weggelegd voor alternatieve, plantaardige eiwitbronnen. Hierbij werd voornamelijk gefocust op onderzoek naar efficiënte eiwitextractieprocessen uit interessante bronnen als chia of fababonen. Tijdens de sessies werd er meermaals aangehaald dat het een uitdaging is om plantaardige alternatieven te vinden van goede, organoleptische kwaliteit. De University of Leeds analyseerde daarom een groot aantal eiwitten in vitro om zo bepaalde eigenschappen te relateren aan hun effect op smaak en textuur. Met 3D-printing zijn ze er zelfs in geslaagd om een replica te maken van de menselijke tong, om zo in vitro smaaktesten nog meer kracht bij te zetten.
Micro-organismen
Binnen dit subthema volgde Flanders’ FOOD enkele sessies rond bederf, innovatieve inactivatieprocessen en fermentatie die voor de industrie ook zeer interessant kunnen zijn. We leerden dat het modelleren van sporulatie en ontkieming van Bacillus subtilis onder dynamische temperatuurscondities nieuwe inzichten kan brengen en dat de link tussen de gassamenstelling in een MAP-verpakking en de geproduceerde metabolieten van Pseudomonas fragi-bedervers werd ontrafeld. Er werd ook een alternatieve diagnostische analyseworkflow voorgesteld voor Bacillus cereus. Binnen de microbiologie is er ook een belangrijke rol weggelegd voor wiskundige modellen waar de industrie op termijn mee aan de slag zal kunnen. Door bijvoorbeeld microbiële inactivatie te benaderen via probablistische distributies is het wiskundig mogelijk om een acceptabel risico van het inactievatieproces af te wegen met andere factoren zoals productiekost en impact op het milieu. Tot slot zagen we een innovatief proces om een plantaardig product te produceren door een poreuze structuur te inoculeren met een schimmel. Interessant!
Duurzaamheid
Binnen het thema duurzaamheid was er enerzijds een belangrijke rol weggelegd voor voedselverpakkingen maar anderzijds ook voor innovatieve oplossingen voor het reduceren van voedselverliezen en het valoriseren van nevenstromen. Tijdens één van de sessies werd het potentieel van superkritische en subkritische vloeistofextractie besproken voor het terugwinnen van waardevolle bioactieve stoffen uit voedselafval. De focus lag op de valorisatie van nevenstromen uit diverse sectoren, waaronder vis-, vlees- en groenteverwerking, om hoogwaardige producten te creëren zoals enzymen, bioactieve peptiden en biopolymeren. Voor het tegengaan van voedselverlies en -verspilling werden verschillende geavanceerde afvalbeheerstrategieën uitgelegd, waaronder overschotdonaties in supermarkten, circulaire roadmaps en slimme technologieën zoals intelligente afvalbakken en voedselanalyse-apps. Met deze acties werden wereldwijd al significante resultaten geboekt, waaronder de redding van meer dan 363 000 kg voedsel voor menselijke consumptie!
Computerwetenschappen
In deze sessies leerden we iets meer over digital twins en dan specifiek hoe je via computermodellering tot echte digital twins van processen zoals o.a. sterilisatie kan komen, wat dan kan leiden tot procesoptimalisaties. Zo werd ook gekeken om via een neuraal netwerk de viscositeit van een saus te voorspellen aan de hand van data van een sensor met weerstandsverwarming. Daarnaast werd op het congres benadrukt hoe sterk de data in de voedingsindustrie gefragmenteerd is en hoe machine learning kan helpen bij het verbinden van deze data. Innovaties zoals macronutriëntvoorspellingen en food image recognition werden besproken. Geavanceerde technieken en goede samenwerking tussen AI, computerwetenschappers en voedingsdeskundigen kunnen uitdagingen zoals inconsistenties in de voedingsdatabases mee aanpakken.
Special Sessions
Nieuw deze editie was een panelgesprek met de Europese Commissie met verschillende actoren zoals Flanders’ FOOD, Wagralim en FoodDrinkEurope. De verschillende stakeholders legden uitdagingen voor de toekomst voor op het kruispunt tussen wetenschap, innovatie, wetgeving en subsidies en gingen hierover in interactie met het publiek.
Parallel aan het wetenschappelijk programma werden er sessies verzorgd door verschillende Europese projecten. Zo hostten HIGHFIVE en Flanders’ FOOD op dinsdag 12 november een sessie toegewijd aan de transformatie van de voedselverwerking door de opname en implementatie van nieuwe technologieën vooruit te helpen. Het Vlaamse bedrijf Yazzoom getuigde hoe via de samenwerking binnen HIGHFIVE AI-gebaseerde computermodellen worden geïmplementeerd om de kwaliteit van aardappelproducten bij Pomuni ‘in-line’ op te volgen.
Woensdag 13 november werd het TRANSIT-project gepresenteerd. Dit project richt zich op toepassingen van nieuwe, innovatieve technologieën. Er werd onder andere onderzoek gedaan naar de microbiologische reductie bij High Pressure Processing (HPP) en de weerstand van E. coli en L. monocytogenes tegen Pulse Electric Field (PEF)-behandelingen. Daarnaast werd onderzocht hoe een sonische behandeling microbiële reductie in vloeibare voedingsmiddelen kan bevorderen en hoe Non-Thermal Plasma Processed Air hetzelfde kan bereiken voor droge voeding. Voor fruitsap werden deze innovaties vergeleken met de traditionele hittebehandeling. Daarbij bleek dat de al jarenlang geoptimaliseerde hittebehandelingen, qua energieverbruik, nog steeds het meest efficiënt zijn in het reduceren van microbiologische activiteit.
Op donderdag 14 november faciliteerde het Europese CATALYSE-project, waarbij ook Flanders’ FOOD betrokken is, een workshop over de voedselveiligheidsnoden en nieuwe manieren om deze aan te pakken. Interactieve polls zorgden voor groepsdiscussie en werden afgewisseld met korte pitches waarbij een zes-tal wetenschappers van o.a. Sciensano, UGent en Wageningen Universiteit het podium namen om nieuwigheden kort voor te stellen.
De volgende editie van het EFFoST-congres zal plaatsvinden van 17 tot 19 november 2025 in Porto en draaien rond het thema: ‘Fostering the Transition to Sustainable Food Systems: Embracing Novelty and Overcoming Challenges’. Meer info vind je hier.