Een terugblik op het 'Start to Rethink Energy 4 Food'-event dat onlangs plaatsvond met als doel de Vlaamse voedingsindustrie en energiesector bewust te maken van de noodzaak van innovatie om de energietransitie te versnellen. Flanders’ FOOD, Flux50 en Fevia Vlaanderen bundelden hun krachten om een mix van projectinformatie, inspirerende sprekers en netwerkmogelijkheden te bieden, waarmee de start van de energietransitie in de voedingsindustrie gemarkeerd werd.
Onderzoek rond 4 thema’s
Het project 'Rethink Energy 4 Food', gesteund door VLAIO en het Vlaams klimaatfonds, begon eerder dit jaar met als doel de kennis over duurzame innovatieve energietechnologieën bij voedingsbedrijven te vergroten. Tijdens de kickoff van dit project eind april benadrukte Tom Quintelier van Fevia Vlaanderen het belang van samenwerking tussen onderzoeksinstellingen, energietechnologiebedrijven en overheden om de voedingsindustrie CO2-neutraal te maken. Het onderzoek in het project richt zich op vier thema’s waar de voedingsindustrie vraag naar heeft. Zo onderzoeken we de toepasbaarheid van nieuwe innovatieve technologieën en geven we voedingsbedrijven tools om de juiste investeringsbeslissingen te nemen. Elk thema werd op het event ook voorgesteld in combinatie met enkele praktijkvoorbeelden.
Het eerste onderzoek richt zich op de elektrificatie van ovenprocessen, waarbij Hogeschool VIVES en de onderzoeksgroep Laboratory of Food Chemistry and Biochemistry van de KU Leuven een vergelijkende studie uitvoeren. Ze onderzoeken traditionele gasovens versus microgolf- en infraroodtechnologieën. Hoewel microgolftechnologie veelbelovend is qua energie-efficiëntie, zijn er nog onzekerheden over het behoud van productkwaliteit bij de overstap van gasovens naar microgolftechnologie. Het onderzoek zal de toepasbaarheid van deze technologieën evalueren op modelproducten zoals cake, koekjes en pre-bake bladerdeegpasteitjes.
Het tweede onderzoek, uitgevoerd door UGent, bekijkt welke technologieën kunnen voldoen aan de hoge temperatuurnoden binnen de voedingsindustrie. Hoewel warmtepompen al ingeburgerd zijn voor residentiële toepassingen, voldoen ze nog niet altijd aan de verwachtingen van de industrie. Door de hoge temperatuurnoden van voedingsbedrijven in kaart te brengen, zal UGent technologieën zoals industriële warmtepompen, inductie, mechanical vapour recompressors en E-boilers op een techno-economische manier matchen met deze behoeften. Ze zullen ook de prestaties van twee geïnstalleerde toestellen monitoren, met aandacht voor het behoud van proces- en productkwaliteit.
In het derde onderzoek slaan Howest, VITO en UGent de handen in elkaar om te kijken hoe opgewekte thermische en elektrische energie het best opgeslagen en aangestuurd worden. Om dit flexibel te kunnen aansturen, is er nood aan sensoren die het elektriciteitsverbruik opmeet en het aanbod kan matchen met de vraag van de processen. Wat is de minimale set aan sensoren dat een voedingsbedrijf nodig heeft? Wat is er commercieel beschikbaar? En waar moeten bedrijven rekening mee houden bij het implementeren van energiemanagementsystemen? Dit zal gedemonstreerd worden in de pilootinfrastructuur van VEG-i-TEC die op een semi-industriëles schaal aardappelen en groenten kunnen verwerken om zo nieuwe inzichten voor deze sector te verkrijgen. VITO zal daarnaast ook onderzoeken wat de macrotrends zijn rond energie in de voedingsindustrie. Is waterstofgas de toekomst? Op welke technologieën zal de Europese Unie inzetten? Deze vragen zullen in dit focustraject dieper onderzocht worden.
In het laatste onderzoeksthema zal er dieper ingegaan worden op koeling. Zo zal Hogeschool VIVES de toepassingsmogelijkheden van vacuümkoeling onderzoeken en de energiewinsten bekijken die worden behaald. In vergelijking met traditionele koeltechnieken, bezit vacuümkoeling geen fluorhoudende koelmiddelen die het milieu belasten. De koude keten is een belangrijk aspect in vele subsectoren van de voedingsindustrie. Ventilatiekoeling is momenteel één van de meest gebruikte koelingstechnieken, maar product- of ventilatie-eigenschappen kunnen een invloed hebben op de efficiëntie van warmteoverdracht. KU Leuven zal met behulp van Computational Fluid Dynamics (CFD) de efficiëntie van ventilatiekoeling verbeteren door luchtstromen en warmteoverdracht te simuleren. Tot slot zal UGent een literatuurstudie uitvoeren naar veelbelovende koelingstechnologieën die in een geïntegreerd systeem warmte kan onttrekken (koelen) en deze te gebruiken voor warmtevereiste processen.
Voorlopers binnen de voedingsindustrie
Tijdens het event werd binnen elk onderzoeksthema een inspirerend praktijkvoorbeeld gepresenteerd dat de filosofie van Trias Energetica omarmt. Dit is een drie-stappenstrategie om energiebesparende maatregelen te nemen (zie figuur).
