We staan vandaag de dag voor heel wat uitdagingen. Door de coronapandemie en de oorlog in Oekraïne krijgt de voedingssector te maken met onder andere stijgende grondstof- en energieprijzen, problemen met de beschikbaarheid van ingrediënten en personeelstekorten. Maar we staan er niet alleen voor. Door jarenlang expertise te hebben opgebouwd kunnen voedingsbedrijven elkaar oplossingen aanbieden om weerbaarder te zijn in crisissen als deze. Flanders’ FOOD ging praten met Frederik Lievens over hoe het bedrijf Puratos omgaat met deze woelige tijden.
Dag Frederik, heel erg bedankt dat je tijd wilde vrijmaken voor dit interview. Kan je jezelf en Puratos eerst even kort voorstellen?
"Puratos is in Groot-Bijgaarden gevestigd en een wereldspeler in grondstoffen voor bakkerij, patisserie en chocolade. Dat is onze core business en we zijn daarin heel innovatief. Het bedrijf heeft 65 productievestigingen in 52 landen en Puratos producten zijn beschikbaar in meer dan 100 landen Aan onze klanten bieden we oplossingen aan in lijn met hun eigen noden en die van de consument. Ikzelf werk 28 jaar voor Puratos en ben een bio-ingenieur van opleiding van de Universiteit Gent. Mijn huidige functie is Chief Products Officer, wat betekent dat ik deel uitmaak van het Executive Commitee van Puratos en dat ik verantwoordelijk ben voor de producten. Concreet betekent dat dat ik binnen de Puratos Group de verschillende business units voor elke productcategorie leid. Daarnaast vertegenwoordig ik Puratos ook in de raad van bestuur van Flanders’ FOOD."
De crisissen volgen elkaar helaas vandaag de dag snel op. Voelen jullie nu nog gevolgen van de coronacrisis en zo ja op welke manier?
"Ik denk dat de coronacrisis in onze sector vooral een nooit geziene druk op de beschikbaarheid en de kostprijs van grondstoffen, energie en transport heeft veroorzaakt. Het is een crisis die we van in het begin hebben moeten managen en die nu overgegaan is in een nieuwe crisis die op die basisproblematieken nog een versterkend effect heeft. In se is het dus een gelijkaardige grondstoffencrisis waar we momenteel mee te maken hebben. Maar net zoals andere bedrijven voelen we ook op personeelsvlak de effecten. Ik denk dat het duidelijk is dat heel veel zekerheden opnieuw onder druk staan."
Je zei daarnet al dat de Oekraïnecrisis nu bovenop de grondstoffencrisis komt die er al was. Is er dan nu toch nog een verschil of een andere ervaring t.o.v. wat zich de afgelopen twee jaren afspeelde?
"Uiteraard. In de eerste plaats is het een menselijke crisis. Puratos is in de eerste plaats, los van de grondstoffen, zeer bedroefd over de gebeurtenissen in Oekraïne. Want wij geloven heel sterk in het recht van iedereen om in vrede en harmonie te kunnen leven. Dus los van de grondstoffen doen wij er alles aan om onze medewerkers, onze klanten en de mensen in Oekraïne te ondersteunen en te helpen. Puratos doet onder andere allerlei inzamelacties om mensen daar te ondersteunen. We zorgen ook voor ons eigen personeel in Oekraïne. Ervoor zorgen dat die mensen in veiligheid zijn, dat is onze grote bezorgdheid én prioriteit."
Als we nu terugkomen op de grondstoffen: we horen in de media vooral berichten over zonnebloemolie, graan en eieren. Dat zijn voor jullie alle drie cruciale grondstoffen. Hoe gaan jullie daarmee om? Kijken jullie naar alternatieven, andere leveranciers?
"Ongeveer 30 % van de wereldbevoorrading van graan, 20% van de maïs, 25 % van de raapzaad- en canola olie en 78 % van de zonnebloemolie komt uit Oekraïne en Rusland . Dat heeft natuurlijk een serieuze impact op de beschikbaarheid van deze grondstoffen. Dit zijn allemaal grondstoffen die voor ons belangrijk zijn om 2 redenen. Enerzijds gebruiken we ze in onze eigen producten en anderzijds zijn het grondstoffen die door onze klanten worden gebruikt in hun recepten. Het is onze voornaamste focus om onze klanten te helpen om de impact van die kostenverhogingen op hun recepten zo goed mogelijk te managen. Wij proberen hen productoplossingen aan te bieden om de effectieve impact op hun recepten te beperken. Dat is iets waar wij al heel lang mee bezig zijn, maar dat nu belangrijker is dan ooit."
Dus dan spreken we eigenlijk over het aanbieden van oplossingen bij het aanpassen van recepturen en vervangen van grondstoffen om toch nog aan een redelijke prijs te kunnen blijven produceren?
"Klopt. We hebben oplossingen ontwikkeld die helpen om in de recepten van bvb. rijke bakkerijdegen of in patisserietoepassingen de hoeveelheden vetten te verminderen en daardoor de kosten te helpen beheersen en de nutritionele waarden te verbeteren . Suikervervanging blijft ook een belangrijk aspect. Daarnaast bieden we ook oplossingen aan om de hoeveelheid eieren in recepten te verminderen. En kunnen wij ook helpen om volledig of gedeeltelijk boter te vervangen in bepaalde toepassingen. Naast het ontwikkelen van de technologische oplossingen blijft onze grootste focus natuurlijk het sensoriële aspect van de eindproducten. Die ingrediënten zitten niet voor niets in deze recepten en hebben een duidelijke impact op de eetkwaliteit van het brood of patisserie. Daarom zetten we in op sensoriële analyses en consumentenpanels maar hebben we ook onze mobiele Sensobus waarmee we naar consumenten kunnen toegaan om te kijken of ze al dan niet verschillen kunnen detecteren in producten. We hebben ook expertpanels die ons helpen in het beschrijven van de impact van die ingrediënten op o.a. de textuur en houdbaarheid van de producten. Het is dus een combinatie van enerzijds het ontwikkelen van technologische oplossingen en anderzijds ervoor te zorgen dat de sensorische kwaliteiten van producten hetzelfde blijven. Want dat is natuurlijk essentieel voor dit type producten."
Jullie hebben dus de kennis en expertise in huis om met de nodige snelheid te kunnen schakelen tussen verschillende ingrediënten?
"Ja inderdaad, dat is hetgeen wij doen en waar wij voor staan. Onze missie is onze klanten helpen om meer succesvol te zijn. En dit doen we door ingrediënten te ontwikkelen die in lijn zijn met de consumententrends en de productieomstandigheden van onze klanten."
Bieden jullie momenteel ook al alternatieven aan voor tarwe als basisgrondstof?
"Tarwe is een heel essentieel ingrediënt. In deze crisis kunnen we inderdaad wel kijken of er andere granen zouden kunnen gebruikt worden. Dit is wel een gebied waarin we onderzoek doen en waarvoor we al oplossingen hebben bedacht. Maar natuurlijk blijft tarwe wel een heel belangrijke basisgrondstof. Het volledige broodrecept is in de eerste plaats gebaseerd op de bloem. In sommige recepten worden gluten toegevoegd waarvoor we ook alternatieve kostefficiëntere oplossingen hebben ontwikkeld. Puratos produceert ook enzymen die de tolerantie van iets zwakkere of variërende bloemtypes kunnen verbeteren. Natuurlijk moeten de sensoriële en bak-karakteristieken behouden kunnen blijven."
Jullie klanten komen naar jullie met specifieke vragen. Op welke manier communiceren jullie nu al breder naar de klanten over de oplossingen die jullie aanbieden?
"Wij communiceren via onze verschillende reguliere kanalen, nl. via social media en onze verschillende websites en webshops. Maar natuurlijk zijn in eerste instantie de één-op-één contacten met onze klanten heel belangrijk. In deze specifieke contacten luisteren we vooral naar de uitdagingen van de klant. En dan afhankelijk van wat de noden zijn, gaan we kijken in ons arsenaal aan oplossingen om dan specifieke oplossingen te kunnen aanbieden."
Laat ons dan even overgaan naar de energieprijzen die nu ook sterk gestegen zijn. Hoe gaan jullie daarmee om? Hebben jullie hiervoor ook een plan van aanpak?
"Zoals elk bedrijf is onze energiefactuur significant duurder geworden. Intern focussen we uiteraard sterk op duurzaamheid en energie-efficiëntie. Maar we proberen ook oplossingen aan te bieden die de energieconsumptie van klanten kan beïnvloeden. Zo hebben we bijvoorbeeld voor voorgebakken brood ingrediënten ontwikkeld die het toelaten om de afbaktijd en -temperatuur te verlagen zonder impact op de eindkwaliteit van het brood. Dat is een voorbeeld van het feit dat we niet enkel kijken naar de grondstoffen, maar naar het totale plaatje. Zo helpen we ook onze klanten en hun klanten om energiezuiniger te werken."
Puratos is één van de sterke spelers in Vlaanderen op gebied van onderzoek, innovatie en ontwikkeling. Heeft dit de afgelopen jaren extra mogelijkheden of versnellingen gecreëerd?
"Wij hebben altijd al heel hard geïnvesteerd in onderzoek en ontwikkeling. We zetten permanent in op het creëren van nieuwe innovaties maar ook in het verwerven van meer kennis en wetenschappelijke inzichten op gebied van bakkerij, patisserie en chocolade. Puratos heeft de voorbije jaren ook veel geïnvesteerd in samenwerking, en zelfs co-creatie, met research partners, universiteiten, leveranciers en verenigingen. Daar plukken we nu uiteraard de vruchten van en op momenten als deze kunnen we dit dan inzetten en geeft het ons de mogelijkheid om sneller te anticiperen en kunnen we onze klanten sneller oplossingen aanbieden."
Heb je advies voor andere voedingsbedrijven om binnen crisissen als deze aan het werk te blijven?
"Ik zou vooral op zoek gaan naar de juiste partners en leveranciers die u hiermee kunnen helpen. Om samen oplossingen te bedenken en uit te testen. Er zijn veel zaken die je zelf kan oplossen maar ik denk dat je vooral kan gebruik maken van de gemeenschappelijke kennis die er beschikbaar is. Samenwerking lijkt me hier ook bijzonder relevant."
In de media wordt er heel veel geschreven over het feit dat bakkerijproducten gaan duurder worden. Merken jullie nu al dat dit gevolgen heeft voor de verkoop van deze producten? En wat is uw mening over de evolutie hiervan in de toekomst?
"Een verminderende consumptie is uiteraard een grote uitdaging van de hele broodsector. Maar in Angelsaksische landen, waar brood een belangrijk onderdeel is van het dagelijkse dieet, zien we dat de consumptie van basisproducten zoals brood, groenten,.. meer bestand is tegen prijsverhogingen. Dat is iets dat we zien in verschillende gepubliceerde studies."
En dan nog een laatste vraag: de huidige situatie zorgt voor onrust bij veel consumenten. Merken jullie daar ook iets van bij jullie medewerkers op de werkvloer? Zijn er bepaalde acties die Puratos hierrond doet?
"Het zijn inderdaad al heel moeilijke omstandigheden geweest de laatste jaren. People first is onze absolute prioriteit. We zorgen ervoor dat onze mensen ondersteund worden in alle uitdagingen die er momenteel zijn. Het deeltijds thuiswerken is daar een mooi voorbeeld van. We hebben ons heel snel aangepast aan deze omstandigheden. Ook mensen blijven ondersteunen en begeleiden in deze omstandigheden is voor ons uiterst belangrijk."
Zijn er nog zaken die je van jouw kant nog wilt meegeven aan de lezers?
"We willen onze klanten zo goed mogelijk ondersteunen en op dit moment is dit vooral op het gebied van vetvervanging en plantaardige alternatieven die dierlijke grondstoffen kunnen vervangen. Dit draagt bij tot de gezondheid en het welzijn van consumenten en heeft vaak een positieve impact op de receptuurkost en het klimaat."
Dat is een duidelijke en mooie boodschap. Heel erg bedankt voor dit interessante gesprek Frederik!
De huidige situatie op de grondstoffenmarkt dwingt de voedingsbedrijven er in bepaalde situaties toe om na te denken over mogelijke vervanging of vermindering van bepaalde ingrediënten. Maar helaas is dit niet zo’n eenvoudig verhaal. Vanuit voedingstechnologisch standpunt is het noodzakelijk om een goed inzicht te hebben van de functionaliteit van dit specifieke ingrediënt in het levensmiddel vooraleer te kunnen overgaan naar alternatieven grondstoffen. In dit kader kan onze publicatie ‘Minders Suiker en Beter Vet’ een hulp zijn bij de zoektocht naar alternatieve vetten en suikervervanging. Deze publicatie beschrijft een plan van aanpak voor de vermindering van suiker en vet en een verbeterde vetsamenstelling in voedingsproducten. Dit boek bundelt de resultaten bekomen uit projecten gerelateerd naar suiker- en vet- reductie en vervanging met focus naar gezondheid, calorievermindering en nutritionele verbetering. Veel van de kennis die hier beschreven staat kan ook gebruikt worden in de huidige situatie waar eerder gekeken wordt naar vervanging. En waarom zou men bij een noodzakelijke herformulatie van een product ook niet dadelijk de gezondheidsaspecten meenemen door het vetgehalte te reduceren en de vetsamenstelling te verbeteren?
Heb je vragen over alternatieve grondstoffen, productherformulaties, sensorische analyses of toch nog iets anders? Neem zeker contact op met het Vraag-@-team. Flanders’ FOOD staat klaar om jullie te helpen!