De toekomst van de vleesindustrie door een roze bril

Vlees moet bij ons aan hoge standaarden voldoen. Veilig, lekker en gezond. Echter, de strenge productie-eisen verbonden met deze standaarden zijn kostprijsverhogend en verminderen onze concurrentiepositie op de wereldmarkt. Lokaal is de markt verzadigd, meer nog de vleesconsumptie in onze contreien neemt af door veranderende consumptiepatronen. En we leven in een tijd waarin het imago van vleesproducten lijdt onder meer door de recente paardenvleesschandalen. Waar is het licht in de duisternis voor een industrie onder druk? Op het afgelopen MFC-event in Rosmalen waren er enkele positieve boodschappen.  

Een groeiende wereldvraag

Wim Thus, afdelingsdirecteur Landbouw, Food en Agri Rabobank Nederland, gaf in Rosmalen aan dat de komende tien jaar de behoefte aan vlees in de wereld zal stijgen met 10 miljoen ton per jaar zijn. Als we dat omrekenen, moeten we wereldwijd het komende decennium jaarlijks 625 miljoen meer varkens hebben om daaraan te voldoen. Er is dus volop ruimte in de internationale markt.

China zal een steeds belangrijkere afzetmarkt worden. Volgens Thus loopt China inmiddels tegen zijn eigen grenzen aan met zijn productie van dierlijk eiwit.

Meesurfen op de eiwittrend

Vlees is een hoogwaardige bron van eiwitten, B-vitaminen (B1, B3, B6 en vooral ook B12) en de mineralen ijzer en zink. De eiwitten die vlees levert zijn van een goede biologische kwaliteit, dit wil zeggen dat alle essentiële aminozuren voldoende aanwezig zijn in vleeseiwit en in een verhouding die dicht aanleunt bij deze van de eiwitten in ons lichaam. Ouderen hebben behoefte aan voldoende eiwitten en als hun eetlust vermindert kunnen eiwitrijke producten een rol spelen (zie Flanders’ FOOD project SeniorFOOD). Daarenboven is er een trend naar proteinediëten en worden eiwitten gepromoot in de sportwereld. De zuivelindustrie speelt al veel meer in op de markt voor ouderen en sporters dan de vleesindustrie.

Vleesindustrie of eiwitindustrie?

Plantaardige voedingsmiddelen brengen geen vitamine B12 aan. Mensen zijn hiervoor aangewezen op vlees, vis, eieren en zuivelproducten of voedingssupplementen. IJzer en zink uit vlees worden efficiënter opgenomen dan uit plantaardige voedingsmiddelen. Zo bedraagt de ijzeropname bij volwassenen 1 à 10 procent uit plantaardige producten en ongeveer 25 procent uit vlees.

In Rosmalen klonk de boodschap als volgt: ‘Dat we fier mogen zijn als vleesindustrie om essentiële voedingsstoffen aan te brengen. Laten we onze visie verruimen voor de vleesindustrie en doelen op het invullen van de dagelijkse eiwitbehoefte van de consument.’ Hybride producten, vleesproducten die aangevuld zijn met plantaardige grondstoffen, vormen hier een mooi voorbeeld van.

Volgens een recente studie zijn deze hybride vleesproducten een drempelverlagende eerste stap in de eiwittransitie. Als consument mochten kiezen tussen linzen, sprinkhanen, zeewier en hybride vleesproducten, koos 54% van de consument voor dit laatste en 30% voor linzen of bonen.

Vleesconsuminderen zit in de lift: vlees heeft immers een duidelijke milieu-impact en te veel vlees is niet gezond. Dierlijk vet is rijk aan verzadigde vetzuren en de consumptie van rood vlees wordt in verband gebracht met darmkanker. Hybride vleesproducten hebben minder verzadigde vetzuren en worden soms als lekkerder ervaren.

Aan het vervangen van mager vlees door plantaardige eiwitten in gelvorm zitten echter beperkingen. Maar volgens Henk Hoogenkamp zal dit in de nabije toekomst veranderen door het gebruik van gestructureerde, plantaardige eiwittenbronnen, zoals uit soja, erwten, rijstzemelen en aardappelen. De hedendaagse extrusietechnologie heeft een dermate hoog niveau bereikt, dat het voor de consument bijna onmogelijk wordt onderscheid te maken tussen spiervlees en gestructureerd plantaardig ‘vlees’.

 Echt en authentiek, vlees naar waarde geschat

Wim Thus bevestigde in Rosmalen dat vlees onvoldoende gewaardeerd wordt en aan een te lage prijs verkocht wordt. Hij pleitte er voor om die cultuur en mentaliteit bij de consument te veranderen en dit vooral voor vlees in zijn pure vorm, niet verwerkt.

Daarnaast kan de trend naar steeds meer verwerkt vlees, gehakt en geëmulgeerde vleeswaren aangewend worden om plantaardige grondstoffen te verwerken in deze producten om zo drie vliegen in één klap te slaan: milieu, gezondheid én prijs.  

Bronnen

• Wim Thus: ‘Minder versnippering’, Meat en co, juni 2014
• Nu met nog minder vlees, Trouw, 2012.
• Hybride vlees smaakt soms beter
• Hybride vleesproducten hebben de toekomst, Meat en co, juni 2012.
• Alternative snack protein hybrid meat wins over insects, lentils and seaweed. Foodnavigator, 2014.