De exploratie van enkele nieuwe suikervervangers kan beginnen

What’s in a name? Suiker en zoetstof, wat is dat eigenlijk?

In de meeste gevallen worden voeding op smaak gebracht met behulp van sucrose (tafelsuiker), glucose (dextrose of druivensuiker) of fructose (vruchtensuiker). De belangrijkste voordelen zijn uiteraard hun natuurlijke zoete smaak en oorsprong. Hierover staan als nadelen een hoge calorie-inhoud en glycemische index, wat kan leiden tot overgewicht en suikerziekte, vooral bij overconsumptie. Daarnaast zijn er ook de hoge-intensiteitszoetstoffen van synthetische oorsprong zoals aspartaam en acesulfaam-K maar ook van natuurlijke oorsprong, zoals het recent toegestane stevia. Deze zoetstoffen hebben hebben een veel lagere calorie-inhoud maar hebben dan weer andere beperkingen, zoals een ongewenste bijsmaak, het synthetische karakter of de beperkte functionaliteit. Als laatste mag ook niet uit het oog verloren worden dat suiker in voeding ook een belangrijk bulkingrediënt is. Het zorgt met andere woorden voor een bepaald volume en ook dit dient bij suikervervanging in rekening gebracht te worden.

De recentste nieuwkomers: tagatose, psicose (allulose) en kojibiose

Daarenboven zijn suikers veel meer dan een bron van (te veel aan) energie! En is de ‘suikerwereld’ veel diverser dan wat we vandaag al op ons bord te zien krijgen! Inderdaad, de laatste jaren is heel wat onderzoek verricht naar een aantal natuurlijk voorkomende suikers zoals tagatose, psicose (allulose) en kojibiose. Deze drie ‘nieuwe suikers’ komen van nature voor in een aantal voedingsproducten, zoals fruit, honing, thermisch behandelde en/of gefermenteerde (zuivel)producten zoals bier, (rijst)wijn en yoghurt. Doordat ze slechts in (zeer) lage hoeveelheden aanwezig zijn in deze producten is de extractie ervan uit deze bronnen economisch niet rendabel en waren de commerciële toepassingen beperkt.

De eerste twee zijn beide hexosesuikers en epimeren van fructose. Hun calorische waarde ligt een stuk lager dan die van sucrose, respectievelijk rond de 1,5 kcal/g en een haast verwaarloosbare ~0,4 kcal/g. Tagatose is reeds goedgekeurd als novel food ingrediënt in de Europese Unie. Psicose heeft die toelating (voorlopig nog) niet maar wordt in de Verenigde Staten reeds toegepast als suikervervanger. Door de ontwikkeling van nieuwe biotechnologische productieprocessen heeft ervoor gezorgt dat tagatose en psicose konden worden gemaakt uit natuurlijk veel voorkomende en goedkope substraten en op die manier beschikbaar warden voor onderzoek en later de weg vonden naar voedingstoepassingen.

Ook voor kojibiose – een natuurlijk disacharide dat zijn naam dankt aan ‘Koji’, de triviale naam van de schimmel Aspergillus oryzae die gebruikt wordt voor productie van saké en Japanse smaakmakers – is het recent ontwikkelde biotechnologisch productieproces een uiterst belangrijke mijlpaal richting verder onderzoek en uiteindelijke toepassingen in de voedingsindustrie. Het UGent productieproces liet immers voor de eerste keer productie op kg-schaal toe. Hierdoor kunnen hun collega’s, de voedingsexperten, de eigenschappen van kojibiose volledig in kaart brengen. Weer een stapje dichter bij nieuwe natuurlijk alternatieve zoetstoffen!