Cleansurface

Waarom dit project?

In de productieruimte van een voedingsbedrijf veroorzaakt het achterblijven van voedingsresten op RVS na reiniging en desinfectie niet alleen vervuiling van het oppervlak (fouling), maar vormt ook een ideale voedingsbodem voor biofilmvorming. Groei van pathogenen en bederfflora op wanden van processing apparatuur onder vorm van biofilms kan aanleiding geven tot persisterende bronnen van besmetting, die zeer moeilijk of niet te verwijderen zijn door normale reinigings- en desinfectieprocedures. Uit onderzoek blijkt dat de aanwezigheid van biofilms ook een directe invloed kan hebben op de houdbaarheid van levensmiddelen.

Introductie van innovatieve RVS coatings kan resulteren in verminderde fouling en biofilmvorming wat het rendement ten goede komt en de productveiligheid en -kwaliteit ondersteunt. Door optimalisatie van de reinigings- en desinfectieprocedures (R&D) voor deze nieuwe RVS types zal het verbruik aan reinigings- en desinfectieproducten dalen wat aanleiding geeft tot duurzamere processen met een lagere milieu-impact en verminderde kosten voor waterzuivering. 

Onderzoek en resultaten

CLEANSURFACE was een collectief onderzoeksproject (type VIS-CO), waar onderzocht werd of het gebruik van coatings en oppervlaktebehandelingen voor RVS een oplossing kan bieden voor de voedingsindustrie.

• Een oplossing voor het beperken van het voedselverlies door minder voedingsresten die blijven kleven aan de installatie,
• Een oplossing voor manuele arbeid bij het schrobben van RVS installaties om toch alles spik en span te krijgen,
• Een oplossing voor het reduceren van de achtergebleven voedingsresten op onbereikbare plaatsen,
• Een oplossing om het risico op biofilm-vorming te verminderen.

Een 20-tal coatings van verschillende types – oppervlaktebehandelingen, keramische, silicium-gebaseerde en fluoropolymeer coatings – werden geselecteerd op basis van hun geschiktheid voor de voedingsindustrie en van hun eigenschappen. De oppervlakte-eigenschappen werden in kaart gebracht, zowel voor als na verschillende reinigings- en desinfectiestappen, om ook een inschatting te kunnen maken van hun robuustheid.

Daarnaast werd ook gekeken welke coatings beter geschikt zijn voor bepaalde voedingsmiddelen dan andere. Verschillende basiscomponenten van voeding, zoals wei-proteïnen, vlees-proteïnen, ei-proteïnen en aardappelzetmeel werden onderzocht op hun kleefgedrag aan de verschillende coatings en de mate waarin ze aanleiding geven tot fouling. Op deze manier werd een inschatting gemaakt van het anti-kleef-gedrag van de verschillende coatings voor verschillende voedingscomponenten in vergelijking met de onbehandelde RVS. Ook hier zowel voor als na reiniging.

Een sterk biofilm-vormend micro-organisme (Stenotrophomonas maltophilia) werd gekozen om na te gaan of de coatings ook de biofilm-vorming zouden kunnen tegengaan. Aan de hand van staalnames bij de deelnemende bedrijven werden ook meer inzichten verkregen in de identiteit en samenstelling van de verschillende (sectorspecifieke) biofilms. Het effect van de coatings op de biofilmvorming van een selectie van de geïsoleerde micro-organismen uit de bedrijven werd ook getest zodat de bedrijven specifiek inzicht kregen voor het coaten van hun installatie.

Uit het project bleek dat bepaalde coatings wel degelijk een oplossing kunnen bieden voor de vooropgestelde problemen. Voor elk probleem was er wel een coating die voldeed. Sommige coatings hebben ook een hinderlijk effect op de groei van micro-organismen, het is dus niet zo dat een coating enkel kan zorgen voor minder achtergebleven resten. Maar helaas zijn er geen coatings die goed zijn voor alle voedingscomponenten, net zoals er geen voedingscomponenten zijn die nergens aan kleven. 

Welke coating nu uiteindelijk de beste is moet daarom case by case bekeken en getest worden. Aangezien de coatings wel onderhevig zijn aan slijtage door reiniging/desinfectie en schrobben/krabben, wordt ook best de hele reinigingsprocedure herbekeken om een zo goed mogelijk langdurend resultaat te bekomen. De resultaten uit het project kunnen daarbij een goede leidraad vormen.

Aanschaffen van de resultaten

Het project is afgelopen sinds 31/03/2019, en een overzicht van de belangrijkste bevindingen is terug te vinden in de publicatie ‘Oppervlaktebehandelingen en coatings: een oplossing tegen fouling en biofilms?’, verkrijgbaar via onze webshop.