Salmonella bacteriën

Innovatieve voederadditieven voor reductie van Salmonella contaminatie van varkensvlees

Waarom dit project?

Salmonella is een van de belangrijkste verwekkers van voedselinfecties bij de mens (humane salmonellosis).  Vooral Salmonella Typhimurium wordt geassocieerd met de consumptie van varkensvlees. In tegenstelling tot Salmonella Enteritidis (bij pluimvee) blijft het aantal geregistreerde humane salmonellosegevallen als gevolg van S. Typhimurium de laatste jaren nagenoeg ongewijzigd. Het faagtype DT104 komt zeer vaak voor bij S. Typhimurium en dit wordt voor bijna 90% in verband gebracht met multiresistentie tegen antibiotica. Dit maakt het tot een bedreiging voor de openbare volksgezondheid. De Europese Richtlijn 2003/99/EG (inzake de bewaking van zoönoses en zoönoseverwekkers) en de Europese Verordening 2160/2003/EG (inzake de bestrijding van Salmonella en andere specifieke door voedsel overgedragen zoönoseverwekkers) verplichten testen en certificaten m.b.t. de Salmonella status bij handelsverkeer van varkens sinds 1 januari 2008. Er loopt dan ook een Salmonella surveillance programma van Diergezondheidszorg Vlaanderen (DGZ). Om het aantal salmonellosegevallen te reduceren zijn maatregelen noodzakelijk om de besmetting ter hoogte van de primaire productie te verlagen. 

Bepaalde innovatieve korteketen en middellange keten vetzuren (MLKV) en essentiële oliën hebben een antimicrobiële werking, die potentieel bieden om Salmonella uitscheiding bij vleesvarkens te reduceren en aldus de contaminatie van varkenskarkassen en dus ook varkensvlees te verminderen.

Onderzoek en resultaten

Salmonella I was een collectief onderzoeksproject (type VIS-CO), met als doel een aantal van deze MLKV en essentiële oliën als voederadditieven en hun formuleringen uit te testen en te beoordelen op hun effectiviteit en toepasbaarheid. 

In dit project werden zes veelbelovende producten met antimicrobiële werking getest. Actieve stoffen waren korteketen en middellange keten vetzuren (MLKV) en essentiële oliën. Van deze additieven was uit eerder onderzoek gebleken dat ze de normale maagdarmflora positief beïnvloeden, maar hun effecten op pathogenen, zeker onder praktijkomstandigheden, waren nog onvoldoende onderzocht.

De producten werden geëvalueerd op hun potentieel tot reductie van Salmonella uitscheiding. De testen liepen op praktijkbedrijven die met Salmonella problemen te kampen hadden en die geïdentificeerd werden via het surveillance programma van DGZ. Vooral vleesvarkens werden gevolgd in zowel afmestbedrijven als op gesloten bedrijven. De eerste vier maanden werd standaardvoeder verstrekt om een goed zicht te krijgen op de ‘normale’ situatie (controle). Daarna werd de producten toegevoegd aan de voeders, waarbij de uitscheiding van Salmonella in de feces tijdens viermaandelijkse staalnames werd onderzocht. De Salmonella isolaten werden toegevoegd aan de reeds bestaande collectie, geserotypeerd en verder gekarakteriseerd om na te gaan welke serotypes of subtypes persisteerden onder de verschillende voederregimes. Parallel werden bloedmonsters genomen worden in het kader van het surveillance programma van DGZ en werd het effect op de serologische status van de varkensbedrijven geëvalueerd.

Projectpartners

Flanders’ FOOD beheert en coördineerde het project. De uitvoering was in handen van:

  • UGent, Laboratorium voor Diervoeding en Kwaliteit van Dierlijke Producten – Stefaan De Smet
  • ILVO, Eenheid Technologie en Voeding – Marc Heyndrickx
  • Hogeschool Gent, Vakgroep Dierlijke Productie – Joris Michiels

Aanschaffen van de resultaten

Het project is afgelopen sinds 30/11/2009, maar het rapport met de resultaten kan wel nog besteld worden. Bij de bestelling van het rapport kan er ook een persoonlijke toelichting worden gegeven door de verantwoordelijke projectmanager (Steven Van Campenhout). De prijs hiervan is afhankelijk van de deelnameprijs voor een project, de ouderdom van de resultaten en de grootte (aantal werknemers) van het bedrijf. Voor meer info en/of een bestelling, neemt u best contact op met de projectbeheerder.

Vervolgacties

Dit project kende een vervolg in het SALMONELLA II project, waar de formuleringen verder geoptimaliseerd werden.