Twee jaar geleden werd heel wat in gang gezet rond de eiwittransitie. Flanders’ FOOD startte met de opzet van een onderzoeksroadmap en Bond Beter Leefmilieu en EVA richtten samen het bedrijfsnetwerk The Next Food Chain op. Twee jaar later is er heel wat gebeurd, en wij gaven je alvast een terugblik op de voorbije twee jaar, de stand van zaken vandaag en de opportuniteiten voor de toekomst.
Er beweegt wat onder de eiwitten
Met de toenemende bevolking en welvaart, stijgt wereldwijd ook de vraag naar gezonde voeding, en eiwitten zijn daarbij onontbeerlijk. Om aan die vraag te kunnen voldoen, en dat onder veranderende en minder voorspelbare klimaatomstandigheden, moeten we de manier waarop we eiwitten produceren en consumeren herdenken en verduurzamen. Daarbij moeten we rekening houden met duurzaamheidsaspecten zoals de emissie-uitstoot, de biodiversiteit, het land- en watergebruik dat we willen verminderen en de energie-efficiëntie van onze voedselproductie. En daar hoort ook een betere balans tussen dierlijke en plantaardige eiwitten bij.We kunnen namelijk niet iedereen blijven voeden met hoofdzakelijk dierlijke eiwitten in hun dieet.
Dit begint ook de consument te dagen. Steeds meer mensen zijn op zoek naar lekkere alternatieve eiwitbronnen die binnen hun flexitarische, vegetarische of veganistische levensstijl passen. Wie kent er bijvoorbeeld niet de VeggieChallenges opgericht door EVA? Maar ook de overheden zaten niet stil. Enkele jaren geleden startte toenmalig minister Muyters met een studie naar de opportuniteiten voor Vlaanderen in kader van de eiwittransitie. En dat bleken er best wel veel te zijn. Flanders’ FOOD ging er verder mee aan de slag.
2019 als sleuteljaar
Dat jaar startte Flanders’ FOOD met de opzet van de onderzoeksroadmap Eiwittransitie. Deze lange termijnvisie beschrijft 7 concepten die uitgewerkt zullen worden via een aaneenschakeling van onderzoeks- en innovatieprojecten op een tijdshorizon van 10 jaar. De ultieme doelstelling is het versnellen van de eiwittransitie in Vlaanderen, door bedrijven volop de kans te geven het potentieel ervan te benutten.
Parallel met deze acties richtten Bond Beter Leefmilieu en EVA in 2019 samen The Next Food Chain op. Dit bedrijfsnetwerk bestaat uit verschillende spelers doorheen de keten en streeft naar een duurzamer voedselsysteem waar plantaardige eiwitten de vanzelfsprekende keuze zijn.
Innovatie in het eiwitlandschap
De Eiwittransitie roadmap bracht de afgelopen jaren een arsenaal aan innovatieve projecten voort, waarbij kennisinstellingen, telers en bedrijven de handen in elkaar sloegen. Deze projecten kunnen gelinkt worden aan de 7 verschillende concepten. Het concept ProteinCrops staat in het teken van de identificatie en teelt van nieuwe eiwitrijke gewassen. Zo wordt o.a. de lokale teelt van soja in het Soy2Grow project onderzocht en biedt Flanders’ FOOD in het kader van het CropExplore project een online database aan met functionele en nutritionele data van een 400-tal gewassen. Binnen het concept NovoPro ligt de focus van het onderzoek op alternatieve eiwitbronnen van niet-plantaardige oorsprong. Denk hierbij aan microbieel eiwit (H2P, Prometheus), insecten (Entobiota) of kweekvlees (Customeat, Foieture). De projecten TexProSoy, EffSep en ProFuNu kaderen binnen het concept EXPRO. In deze projecten wordt de optimalisatie van eiwit-extractieprocessen onderzocht. TexProSoy, een project over de impact van verwerking op de structuur van sojaeiwit, valt daarnaast ook onder het concept FUNkyProtein, dat gericht is op het ontrafelen van de functionaliteit en sleuteleigenschappen van eiwitstructuren. Het ProFormula concept staat dan weer in het teken van de ontwikkeling van nieuwe hoogwaardige eiwitrijke producten (MeatMimicMatrix, MeatHybrid, CropExplore). Ook de verwerking van nevenstromen uit of voor de eiwitproductie kon niet ontbreken en werd geïncorporeerd in het ReUSE-IT concept. Tenslotte plaatst het concept Society eiwittransitie in een breder maatschappelijk kader.
Intussen zette het beleid concrete stappen
Zo startte minister Crevits begin dit jaar de Vlaamse Eiwitstrategie op met als doel tegen 2030 de Vlaamse eiwitvoorziening duurzamer, diverser en lokaler te maken. Ook minister Demir ging met dit topic aan de slag. Zij lanceerde later dit jaar de Green Deal Protein Shift met als doel tegen 2030 het voedingspatroon van de Vlaming evenwichtiger te maken met een betere balans tussen eiwitten van dierlijke en plantaardige oorsprong.
Succesverhalen telers & startups
Ook telers, startups en gevestigde bedrijven zaten de afgelopen jaren niet stil, zo blijkt uit de verhalen van Thomas Truyen, Bram Van Looveren, Quinten de Witte, Paul Floorizone, Ruslan Podgaetskiy & Maybritt Devriese en Neri De Meester.
In 2020 pionierde Thomas door kikkererwten op Vlaamse grond te zaaien. Ondanks de vele uitdagingen werd zijn bedrijf Peas and Beans toch een succesverhaal dat naast kikkererwten ook lokaal geteelde rode nierbonen verkoopt aan o.a. horeca en verpakkingsvrije winkels. De eer van pionier in de teelt van rode nierbonen is echter weggelegd voor Bram en het Casibeans team. Na jaren lange expertise in de import van peulvruchten uit het buitenland was Casibeans op zoek naar een duurzamer alternatief. Samen met lokale telers slaagden ze erin de eerste Belgische rode nierbonen op de markt te brengen. Arvesta, daarentegen, ging op zoek naar een nieuwe mengteelt van granen en eiwitrijke gewassen en vonden soelaas bij de gele erwt. Een mengteelt verbetert namelijk de kwaliteit van de bodem, is duurzamer en financieel gunstiger.
Greenway is al langer een gekende naam in het veggie schap. Met Paul Floorizone aan het bewind maken ze al 24 jaar lekkere maaltijden die je zowel in de retail als foodservice kan terugvinden of in hun restaurants kan verorberen. De nood aan alternatieve eiwitbronnen is echter ook jonge ondernemers niet ontgaan. Zo startten Maybritt en Ruslan twee jaar geleden Davai op. Met hun plantaardige ‘delicious dumplings’ bieden ze een lekker en fun vegan product aan dat als aperitief, maaltijd of snack kan gegeten worden. Tenslotte bracht de jonge onderneemster Neri De Meester in 2019 een homage aan fromage met de startup Omage. De plantaardige kazen van Omage zijn gemaakt op basis van gefermenteerde noten en bieden de consument een lekker en duurzaam alternatief voor het klassieke zuivelproduct.
Geïnspireerd?
Laat ons weten of je ook aan de slag wil met de eiwittransitie
