SAFEMEAT

Waarom dit project?

Slachthuizen en uitsnijderijen worden geconfronteerd met de druk van voedselpathogenen op binnenkomende dieren en in de productieomgeving en bijgevolg ook op karkassen en versneden vlees. Ondanks de vele inspanningen blijft de aanwezigheid van voedselpathogenen een grote zorg voor de vleessector. Een contaminatie kan namelijk gevolgen hebben voor de volksgezondheid en gepaard gaan met recalls, wat tevens leidt tot imagoverlies.

Klassieke reiniging en ontsmetting blijken soms ontoereikend om besmetting met persisterende ziekteverwekkers, zoals Listeria of Salmonella te voorkomen. Bovendien is er weinig kennis over de besmettingsroutes en is het onduidelijk of hygiëne-indicatoren, zoals het kiemgetal van E. coli en Enterobacteriaceae, de aanwezigheid van deze pathogenen kunnen voorspellen. Om een passend actieplan voor deze problematiek uit te werken ontbreekt het de vleesindustrie dus nog aan kennis.

Onderzoek en resultaten

SAFEMEAT was een collectief onderzoeksproject (type VIS-CO) met als doel de vleesindustrie te ondersteunen in het beheersen van besmettingen met Listeria monocytogenes en Salmonella sp. Om een concreet sectorspecifiek actieplan uit te werken, werden volgende stappen ondernomen:

1. Het nemen van stalen op de te slachten dieren, op verschillende plaatsen in het slachthuis vóór en na reiniging, op de karkassen en op het versneden vlees
2. Het karakteriseren van de aangetroffen pathogenen tot op stamniveau, om besmettingshaarden, -routes en persistentie in kaart te brengen
3. Het nagaan van een correlatie tussen de kiemgetallen van indicatorkiemen en de aan- of afwezigheid van Listeria monocytogenes en Salmonella sp.

Specifiek om L. monocytogenes contaminatie op vers vlees te onderzoeken, werkten onderzoekers daarnaast ook een voorspellend groeimodel van deze ziekteverwekker uit in functie van de bewaar- en verpakkingscondities. Een bundeling van deze informatie resulteerde tot slot in een concreet draaiboek met sectorspecifieke richtlijnen en tools voor een duurzaam preventiebeleid tegen Listeria en Salmonella, waaronder:

• Verbeterde pathogenen monitoring (en typering)
• Verbeterde aanpak van reinigings- en ontsmetting van de proceslijn
• Specifieke alertheid voor bepaalde kritische procespunten
• Softwarematige trendanalyses op basis van microbiologische data (detectie en analyse van persistenties) en voorspellingen van het risico op uitgroei van Listeria monocytogenes onder verschillende scenario’s

Vervolgacties

In het Q-DNA project (COOCK; 2021-2024) wordt de inzet op een betere beheersing van pathogenen en voedselveiligheid verdergezet, en ook in een breder kader bekeken. Het project heeft als doel de voedselveiligheidsstatus van voedingsbedrijven significant te verhogen door in te zetten op twee complementaire pijlers, namelijk technologie en arbeidsorganisatie.

Aanschaffen van de resultaten

Het project is afgelopen sinds 2020, maar een rapport met de resultaten, de adviezen en het concrete actieplan kan wel nog besteld worden. Bij de bestelling van het rapport kan er ook een persoonlijke toelichting worden gegeven door de projectmanagers. De prijs hiervan is afhankelijk van de deelnameprijs voor een project, en is afhankelijk van de ouderdom van de resultaten en de grootte (aantal werknemers) van het bedrijf. Voor meer info en/of een bestelling, neemt u best contact op met de projectbeheerder.

Projectpartners

Flanders’ FOOD beheert en coördineerde het project. De uitvoering was in handen van verschillende onderzoeksgroepen:

• Onderzoeksgroep ‘Veterinaire volksgezondheid en voedselveiligheid (VVV)’ van UGent, onder begeleiding van prof. Lieven De Zutter (sinds september 2017 op emeritaat)
• Onderzoeksgroep ‘Technologie en voeding’ van ILVO, onder begeleiding van Koen De Reu, Geertrui Rasschaert en Marc Heyndrickx
• Onderzoeksgroep ‘Mechatronics, biostatistics and sensors (MEBIOS)’ van KU Leuven, onder begeleiding van prof. Annemie Geeraerd

Daarnaast waren enkele belangrijke partners mede betrokken bij dit project:

• De Federatie van het Belgisch Vlees (Febev) en de Vereniging van Industriële Pluimveeslachterijen (VIP). Deze federaties zelf evenals verschillende van hun leden maakten deel uit van de Gebruikersgroep.
• Het Federaal agentschap voor de voedselveiligheid (FAVV) (als waarnemend lid van de Gebruikersgroep).