EXTENDLIFE

Waarom dit project?

De consument wordt zich steeds meer bewust van zijn voedingspatroon. Een etiket vol E-nummers spreekt niet meer aan, het label moet liefst zo ‘clean’ mogelijk zijn. Consumenten maken zich namelijk zorgen over de mogelijke gezondheidseffecten van ‘chemische’ of ‘synthetische’ bewaaradditieven. Hierdoor stijgt de vraag sterk naar ingrediënten van natuurlijke oorsprong met antioxidatieve (AO), antifungale (AF) en antimicrobiële (AM) werking. Natuurlijke bewaarmiddelen worden echter nog maar in beperkte mate gebruikt door voedingsbedrijven. Dit komt enerzijds door de hoge kostprijs en anderzijds door de ongewenste smaak- en aromaeigenschappen van deze ingrediënten. Natuurlijke bewaarmiddelen moeten namelijk in hogere dosering toegevoegd worden aan het product om even werkzaam te zijn als synthetische alternatieven. Bovendien speelt ook de strikte wetgeving rond additieven een belangrijke rol in het al dan niet kiezen voor bewaarmiddelen van natuurlijke oorsprong.

Onderzoek en resultaten

EXTENDLIFE was een collectief onderzoeksproject (type VIS-CO), met als doel een mix van smaak- en geurneutrale natuurlijke ingrediënten te identificeren voor de bakkerij-, vlees- en saussector die qua functionaliteit een volwaardig alternatief vormden voor reeds bestaande synthetische bewaarmiddelen.

Op basis van de beschikbare literatuur werden een 10-tal natuurlijke ingrediënten geselecteerd met AO, AF of AM eigenschappen, en die beschikbaar zijn voor gebruik in de voedingssector. Deze lijst van natuurlijke bewaarmiddelen werd verder aangevuld met een 15-tal commercieel beschikbare producten.

Vervolgens werd van al deze ingrediënten de maximale organoleptische aanvaardbare concentratie (MOC) bepaald. Bij het overschrijden van deze drempelwaarde, beïnvloedt het natuurlijk bewaarmiddel de geur en smaak van het voedingsproduct. Daarnaast werden ook de minimale inhiberende concentratie (MIC) en de minimum bactericide concentratie (MBC) ten opzichte van de ziekteverwekkende bacterie E. coli en de ‘goede’ bacterie L. sakei bepaald. Hieruit bleek dat de MIC-waarde vele malen hoger lag dan de MOC-waarde. De individuele natuurlijke ingrediënten waren dus pas effectief als antibacterieel bewaarmiddel wanneer ze in dosissen hoger dan de aanvaardbare drempel voor smaak en geur werden toegevoegd. Daarom werd geopteerd om niet alleen individuele natuurlijke ingrediënten verder uit te testen, maar ook verschillende mixen met variërende concentraties aan natuurlijke ingrediënten. Hierbij werd ook rekening gehouden met de prijs van elk mengsel.

In de volgende fase van het project werd het effect van de verschillende combinaties aan natuurlijke bewaarmiddelen uitgetest in een aantal modelsystemen. Zo werden AF eigenschappen van de mixen geëvalueerd in bakkerijproducten, terwijl AM en AO eigenschappen werden uitgetest in vleesproducten en sauzen. Hieruit vloeiden diverse mengsels van natuurlijke ingrediënten voort die voldeden aan de vooropgestelde vereisten voor houdbaarheid en sensoriek.

De belangrijkste troef van dit project was enerzijds het beschikbaar stellen van kennis over alternatieve natuurlijke bewaarmiddelen, maar anderzijds ook de bewustwording rond de clean label problematiek. Tijdens de loop van dit project ging namelijk de nieuwe Europese Novel Food wetgeving van kracht (1 januari 2018). Volgens deze wetgeving is het gebruik van natuurlijke plantenextracten en kruiden met als doel het conserveren van het levensmiddel enkel toegestaan nadat deze ingrediënten goedgekeurd worden door de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA), en ze een E-nummer hebben gekregen. Het concept ‘clean label’ is dus niet eenduidig. Een natuurlijk additief kan immers zowel als E-nummer op het etiket vermeld worden als voluit indien het wordt voorafgegaan door zijn functie, bv. antioxidant. In het laatste geval lijkt dit voor consumenten dus een ‘clean label’ te zijn, terwijl er in werkelijkheid geen verschil is met de formulering als E-nummer.

Projectpartners

Flanders’ FOOD beheert en coördineerde het project. De uitvoering was in handen van:

• KU Leuven:
  • Onderzoeksgroep Enzym-, Fermentatie-en Brouwerijtechnologie (EFBT) - Dr. Ir. Alex Verplaetse
  • Onderzoeksgroep Moleculaire Geurchemie (MolG) - Prof. Dr. Luc De Cooman
• Instituut voor Landbouw- en Visserij Onderzoek (ILVO) - Departement Technologie en Voeding (ILVO T&V) - Geert Van Royen (senior onderzoeker)

Aanschaffen van de resultaten

Het project is afgelopen sinds 2019, maar het rapport met de resultaten met o.a. de geoptimaliseerde screenings- en evaluatietechnieken, de MOC- en MIC-waarden van de verschillende componenten en de samenstellingen van de mixen kan wel nog besteld worden. Bij de bestelling van het rapport kan er ook een persoonlijke toelichting worden gegeven door één van onze innovatie managers. De prijs is afhankelijk van de deelnameprijs voor het project, de ouderdom van de resultaten en de grootte (aantal werknemers) van het bedrijf. Voor meer info en/of een bestelling, neemt u best contact op met de projectbeheerder.