Irricoli

Waarom dit project?

De beschikbaarheid van regen-, oppervlakte- of grondwater om gewassen te irrigeren tijdens het groeiseizoen is niet langer vanzelfsprekend. Tijdens de droge lente- en zomermaanden van afgelopen jaren (2017 – 2020) werd het gebruik van oppervlaktewater aan banden gelegd door het uitvaardigen van  captatieverboden. Dit om de ecologische draagkracht van onze beken en rivieren te waarborgen.

Voor de land- en tuinbouwsector staat aanhoudende droogte dus gelijk aan grote economische schade door een vermindering van opbrengst en een vermindering in kwaliteit van de gewassen. De droge periodes van 2017 tot 2020 werden dan ook als landbouwramp erkend. De sector heeft dus nood aan alternatieve waterbronnen om te kunnen aanwenden in tijden van droogte.

Een mogelijk alternatief is gezuiverd huishoudelijk afvalwater. Aquafin heeft deze waterbron in ruime mate beschikbaar, voldoende om de behoefte van de Vlaamse landbouw in te vullen. Maar het gebruik van dit alternatief is niet zonder risico voor de voedselveiligheid. Gezuiverd huishoudelijk afvalwater is namelijk nog microbieel beladen. En ad hoc effluent ophaling is niet langer mogelijk aan de RWZI stations. Bovendien ontbreekt in Vlaanderen kennis en infrastructuur om gezuiverd huishoudelijk afvalwater op een duurzame manier te verdelen naar landbouwpercelen. 

Onderzoeksaanpak en resultaten

Irricoli was een landbouw (LA) traject met als doel het potentieel van gezuiverd stedelijk afvalwater als alternatieve irrigatiebron voor vollegrondsgroenten te onderzoeken. Hierbij lag de focus op voedselveiligheid en economische haalbaarheid.

In 2023 is namelijk een EU-verordening in werking getreden die strikte eisen oplegt rond het hergebruik van gezuiverd huishoudelijk afvalwater voor irrigatiedoeleinden, o.a. op vlak van microbiologie.

In het project hebben we volgende zaken onderzocht:

• Kennis verwerven rond de microbiële waterkwaliteit van gezuiverd huishoudelijk afvalwater en het onderzoeken van het effect van stockage op de waterkwaliteit. Werkt stockage kiemgroei in de hand of is er sprake van ‘natuurlijke’ desinfectie?
• In kaart brengen hoe de microbiologische contaminatie op groene selder, spinazie en bloemkool evolueert doorheen de tijd na irrigatie met gezuiverd huishoudelijk afvalwater.
• Een tool ontwikkelen die de dimensies van een waterverdeelsysteem met pijpleidingen tussen een wateraanbieder en (een coalitie van) landbouwers kan inschatten.

De tool is ontwikkeld en kan je hier terugvinden: IRROTool - Flanders' FOOD (flandersfood.com)

Toegang tot de projectresultaten

Meer details over de projectresultaten kan je verkrijgen bij imca.sampers@ugent.be of tim.de.cuypere@inagro.be

De resultaten van het microbiologisch onderzoek lees je in het artikel ‘Stockage kan de microbiële contaminatie van gezuiverd stedelijk afvalwater verlagen’ of in volgende reportage.

Doelgroep

De resultaten van het project zijn in de eerste plaats gericht op land- en tuinbouwbedrijven met vollegronds (groente)teelten en aardappelen.

De projectresultaten zijn daarnaast ook relevant voor:

• Aanbieders van gezuiverd afvalwater
• Dienstverleners en toeleveranciers (bv. engineeringbureaus)
• Overheden en middenveld (bv. vertaalslag wetgeving, opstellen lastenboeken...)
• Groenteverwerkende bedrijven

Projectpartners

Flanders’ FOOD beheerde en coördineerde het project. De uitvoering was in handen van:

• Inagro (Roeselare) onder leiding van Dominique Huits (dominique.huits@inagro.be) en Tim De Cuypere (tim.de.cuypere@inagro.be). 
• Boerenbond (Leuven) onder leiding van Stijn Bossin (stijn.bossin@boerenbond.be)
• UGent - Campus Kortrijk (Kortrijk) – Onderzoeksgroep VEG-i-TEC onder leiding van prof. Imca Sampers (Imca.Sampers@UGent.be)
• UGent – Campus Coupure (Gent) – Onderzoeksgroep Hydro-Climate Extremes Lab onder leiding van prof. Niko Verhoest (Niko.Verhoest@UGent.be)
• Vlakwa (Kortrijk) onder leiding van Charlotte Boeckaert (cb@vlakwa.be)