Het is nog niet helemaal duidelijk waarom, maar het is een feit dat mensen almaar meer allergisch worden. Voedselallergieën zijn 'on the rise'. Als producent kan je dus maar beter werk maken van een goed allergenenbeleid.
Geen niches meer
Het aantal mensen met een voedselallergie of -intolerantie begint hallucinante proporties aan te nemen. En hoewel er weinig precieze cijfers uit het verleden beschikbaar zijn, zit bijvoorbeeld het aantal ziekenhuisopnames ten gevolge van een anafylactische shock duidelijk in stijgende lijn. In België komen we volgens de laatste gezondheidsenquête in 2018 aan zo’n 9% van de bevolking die denkt met een voedselallergie te zitten.
Om te weten hoe dat verder kan evolueren, is het de moeite om de demografische verdeling van de allergielijders eens onder de loep te nemen. Wetende dat allergische reacties bij kinderen vaak verdwijnen na de leeftijd van 3 jaar, maar dat ze evengoed eender wanneer in je leven kunnen opduiken. Dan zou je verwachten dat de prevalentie wat hoger is bij de kinderen, het laagst bij jongeren en dan gaandeweg stijgt. Of dus hoe langer je leeft, hoe hoger de kans dat je er eentje krijgt. Maar de werkelijkheid ziet er helemaal anders uit.
We zien geen daling na de eerste leeftijdscategorie. Dit betekent dat er veel meer mensen een allergie krijgen dan dat er allergiën verdwijnen. Bij vrouwen zien we vervolgens de verwachte stijging, maar vanaf 55 jaar daalt plots de incidentie. Bij mannen zien we een piek bij de 35- tot 44-jarigen. Maar ook bij mannen ligt vanaf de leeftijd van 55 de incidentie plots lager. Weet dat na de kindertijd allergieën gewoonlijk niet zomaar meer verdwijnen. Dit bevestigt dus wel dat allergieën vroeger veel minder een issue waren. Boodschap naar de toekomst toe is dan: het percentage zal alleen maar stijgen naarmate de generaties verschuiven.
Ook nu is het niet evident om goede inschattingen te maken, want de diagnostische tools zijn niet altijd even betrouwbaar. Bovendien kunnen de ziektebeelden zeer uiteenlopend zijn en omwille van een ‘delay’ is een reactie soms moeilijk te linken aan de trigger. Dat zorgt ervoor dat cijfers erg uiteenlopend kunnen zijn. Een meta-analyse rond de incidentie in Europa gaf bijvoorbeeld significant hogere cijfers.
De winnaar onder de allergenen is met voorsprong melk/lactose. Die neemt zo’n derde van de gevallen voor zich. Dan is er ook een derde dat veroorzaakt wordt door 7 andere belangrijke allergenen, namelijk schaal- en schelpdieren, gluten/tarwe, noten, pinda, eieren, soja en vis. De tweede en derde plaats zijn voor schaal- en schepdieren en tarwe/gluten. Deze 2 allergiën vertegenwoordigen elk rond de 9% van de gevallen, noten en pinda’s tussen 5 en 6% en eieren iets meer dan 4%.
Merk op dat nog een derde is weggelegd voor ‘Andere’. Er zijn dus heel veel verschillende allergieën die niet zo vaak voorkomen. Vaak gaat het dan om groente- en fruitsoorten, zoals tomaten, komkommers, kiwi, aardbei of perzik. Maar in principe kan je allergisch zijn aan zowat alles, zelfs aan rood vlees.
"9% van de Belgische bevolking" Dat is al de moeite om eens werk van te maken. Want bedenk ook wel dat dit cijfer mogelijks nog een onderschatting is. En dat in heel wat gevallen het hele gezin uit voorzorg mee het allergeen mijdt, want soms kan een kus al een reactie triggeren.
Een kwestie van tijd en keuzevrijheid
Producenten beseffen niet altijd wat de impact is van een allergie op de levenskwaliteit van mensen. Eten buitenshuis, of het nu onder vrienden is of in werkcontext, is elke keer opnieuw een risico, wat best stresserend kan zijn. Bovendien is de keuze gewoonlijk ook zeer beperkt, zowel bij het uit eten gaan, maar óók in de supermarkt. Heb je een probleem met gluten of lactose (of allebei, want dat gebeurt regelmatig), dan kan je zeker een derde van de supermarkt gewoon overslaan. Heb je een probleem met soja of gluten, dan is het haast geen optie meer om vegetariër te worden. De impact op het sociale leven is dus groot.
Maar er is meer. Leven met een allergie neemt namelijk vreselijk veel tijd in beslag. Ten eerste bevatten de meeste convenience producten een hele trits allergenen. Alles zelf koken ‘from scratch’ is daarom de beste optie, inclusief het maken van lunches en snacks voor onderweg of op events. Ten tweede kan het wel een tijdje duren vooraleer je in de supermarkt alle boodschappen hebt gevonden die je nodig had én mag eten. Boodschappen doen is dan een tijdrovend proces van etiketten bestuderen, terugzetten en verder zoeken.
De manier waarop geëtiketteerd wordt helpt niet altijd. Verwarrende boodschappen op het etiket, etiketjes die moeten afgepeld worden om de allergenen te kunnen vinden, en niet te vergeten overmatige vermeldingen van mogelijke kruiscontaminaties. En dit zijn nu zaken waar de producent een handje kan helpen, zodat het inkopen doen wat sneller en efficiënter kan verlopen en de keuzevrijheid wat groter wordt. Lees dus zeker de concrete tips in het volgende artikeltje.
Voedselveiligheid en toegankelijkheid
Allergenen zijn een kwestie van voedselveiligheid. Een allergeen kan even drastische gevolgen hebben als een voedselvergiftiging, ook al is het slechts voor een deel van de bevolking. Een slecht allergenenbeleid doet dus ook geen goed aan het vertrouwen van de consument. Het is ook een kwestie van toegankelijkheid. In de meeste gevallen is het niet nodig om je exclusief te richten op de markt van de mensen met een specifieke allergie, want dat zijn inderdaad nog niches, hoewel ze ook groter worden.
De boodschap is: alles wat allergeenvrij is, kan door iederéén gegeten worden, inclusief diegene met een allergie. Hoe minder allergenen, hoe groter de potentiële markt.
Bronnen
- Voedingsgewoonten, Gezondheidsenquête 2018. Sabine Drieskens voor Sciensano, oktober 2019.
- Prevalence of common food allergies in Europe: a systematic review and meta-analysis. Nwaru BI, Hickstein L, Panesar SS, Roberts G, Muraro A & Sheikh A on behalf of the EAACI Food Allergy and Anaphylaxis Guidelines Group. Allergy (2014), 69: 992–1007.
- New Perspectives in Food Allergy. De Martinis M, Sirufo MM, Suppa M & Ginaldi L. Int J Mol Sci (2020), 21(4):1474.
- Artikelreeks ‘De allergie-epidemie’, Flanders’ FOOD Radar 2015-2016.
- Eigen ervaring…
